«Στην Πελοπόννησο η τουρκική εισβολή, το πρώτο μισό του 15ου αιώνα, προκάλεσε μεγάλα κενά στα πεδινά μέρη και αραίωση των μεγάλων αστικών κέντρων. Οι πληθυσμοί φεύγουν από τα κράσπεδα των δρόμων για να μην υποφέρουν από τα Τουρκικά στρατεύματα ή τους Τούρκους υπαλλήλους.Έτσι χωριά και κωμοπόλεις που βρίσκονται επί των συγκοινωνιακών οδών εγκαταλείπονται και ερημώνουν, ενώ δημιουργούνται άλλα σε ασφαλέστερους τόπους.... . . . . . . . . . .
...Και στην Ήπειρο παρατηρείται καταφυγή σε απόμερα οχυρά. Κατά την έναρξη των Τουρκικών επιδρομών, στις περιοχές αυτές επικρατούσε μεγάλη αναταραχή και αναρχία. Οι κάτοικοι συνοικίζονται σε χωριά το ένα κοντά στο άλλο, σε ορεινά μέρη, και ζουν από την κτηνοτροφία. Το φαινόμενο αυτό παρουσιάζουν τα χωριά γύρω από τον Τσαμαντά : Σωτήρας, Λίντιζδα, Γριάζδανη, Μαλτζιάνη, Πόβλα, Αχούρια, Φατίρι, Μπαμπούρι, Λειά, Γλούστα, Λίστα κλπ. Ο τρόπος αυτός οικισμού έχει να κάνει με την μορφολογία του εδάφους.
Όχι μόνο τα βουνά αλλά και μικρές αποκομμένες από τους δρόμους χερσόνησοι χρησιμοποιούνται για οικισμό π.χ. η Πάργα.» [Πηγή: "Αιολική γη"]
Φαίνεται πως με την άποψη αυτή συνηγορούν και αρκετά στοιχεία στα χωριά της Μουργκάνας, όπως η πλάκα που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά, πάνω από το ιερό της εκκλησίας του Αϊ Γιάννη στη Γλούστα, όπου αναγράφεται η χρονολογία 1617.
Βέβαια στην περιοχή υπάρχουν στοιχεία που μαρτυρούν πως αυτή κατοικήθηκε πολλούς αιώνες νωρίτερα, όπως τα ερείπια του κάστρου που βρίσκεται ανάμεσα από τη Γλούστα και το Γαρδίκι (που παλαιότερα ήταν ενιαία περιοχή μαζί με τον κάμπο), ο τάφος της ελληνιστικής εποχής που βρέθηκε στη Γλούστα, καθώς και πολλά κεραμικά ευρήματα στην ευρύτερη περιοχή της Γλούστας που δείχνουν πως στις πλαγιές της Βελίκας πρέπει να υπήρχε αρχαίος οικισμός (με το αρχαίο όνομα "Βουλωρός" ή "Βόλουρο"), που μάλλον έχει χαθεί ύστερα από κατολισθήσεις που έγιναν στην περιοχή. Δυστυχώς οι έρευνες από την αρχαιολογική υπηρεσία είναι σχεδόν ανύπαρκτες σε όλη τη Μουργκάνα και ευρύτερα την αρχαία Κεστρίνη (την πάνω από τον Καλαμά περιοχή) αλλά και οι αναφορές σε ιστορικές πηγές για την περιοχή είναι πολύ λίγες.
Το πότε, επομένως, πρωτοκατοικήθηκε η Γλούστα και η ευρύτερη περιοχή της Μουργκάνας, δεν είναι εύκολο να διαπιστωθεί. Εκείνο όμως που εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς σήμερα, είναι πως σιγά σιγά η περιοχή ερημώνει και αν δεν γίνουν σύντομα δραστικές κινήσεις από το δήμο, την περιφέρεια και την κεντρική εξουσία θα ξέρουμε πολύ σύντομα το πότε θα σταματήσει να κατοικείται η πανέμορφη, ακριτική αυτή περιοχή της Ελλάδας.
