Ανακοινωση

Στην Ήπειρο «την καταντικρύ, την κατά Κέρκυρα ήπειρο» κατά τον Θουκυδίδη ή «την Αρχαία Ελλάδα» κατά τον Αριστοτέλη.
Στην Ήπειρο, την «Αρχέγονη Ελλάδα» την πατρίδα της Ευρώπης – συζύγου του Δωδωναίου Δία αλλά και του Αχιλλέα.
Στην Ήπειρο, στις λαμπρές εκκλησίες της οποίας εικονίζονται μαζί με τους αγίους, ο Πλούταρχος, ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης.
Στην Ήπειρο, στα βουνά της οποίας πολέμησαν οι γόνοι των Ηρακλειδών αλλά και οι Σουλιώτες.
Στον τόπο, όπου ο βράχος δένεται με το ελάχιστο χώμα και τις ρίζες του πουρναριού και της κουμαριάς.
Στον άγονο τόπο, τον τόσο γόνιμο.
Με τις αρχαιότητες και τα μνημεία του, με τους μύθους να μπλέκονται με την πλούσια ιστορία του.
Στον τόπο αυτό ανήκουμε και εμείς.
Έχουμε το προνόμιο να βιώνουμε την ιερότητα αυτού του χώρου, να βαδίζουμε στ’ αχνάρια «των ανυπτόποδων Σελλών»

και να ακούμε το θρόισμα της ιερής βελανιδιάς.
Εδώ αναπνέουμε…

ΟΔΗΓΟΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΜΟΥΡΓΚΑΝΑΣ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΜΟΥΡΓΚΑΝΑΣ Τηλ. 210 - 5202977 (www.mourgana.gr)

ΔΗΜΟΣ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.29091 & 029037
ΚΕΠ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.29002 & 029001
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.22203
ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.22393
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.23199
ΤΑΞΙ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.22026
ΤΑΞΙ ΛΕΠΤΟΚΑΡΥΑΣ Τηλ. 26640.41366
ΚΤΕΛ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ (ΦΙΛΙΑΤΕΣ) Τηλ. 26640.22209
ΚΤΕΛ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ (ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ) Τηλ. 26650.22309
ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΥΝΟΡΙΟΦΥΛΑΚΩΝ ΛΙΑ Τηλ. 26640.41790


Επισκεφθείτε το ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ στο χωριό Τσαμαντά
Μετεωρολογικός σταθμός Τσαμαντά (Live cam)

Μπορείτε να μείνετε στους Ξενώνες που λειτουργούν στα χωριά:
Καλλιθέα Τηλ. 26640.41330
Κεραμίτσα (εκκλησία) Τηλ. 26640.41226
Κεραμίτσα (ιδιωτικός) Τηλ. 26640.41021
Κρυονέρι (Αδελφότητα Κρυονερίου) Τηλ. 26640.41651
Λια Τηλ. 26640.41602
Μηλέα (Δημοτική επιχείρηση) Τηλ. 26640.42052

Hotel «Arktouros» - Monodendri / Zagorohoria

Hotel «Arktouros» - Monodendri / Zagorohoria
Hotel «Arktouros» - Monodendri / Zagorohoria - Ioannina

«Η πίτα της Κικίτσας»

«Η πίτα της Κικίτσας»
«Η πίτα της Κικίτσας» στο Ζαγόρι

Ιππικό Πάρκο Λεπτοκαρυάς Θεσπρωτίας

Ιππικό Πάρκο Λεπτοκαρυάς Θεσπρωτίας
«Ιππικό Πάρκο Λεπτοκαρυάς Θεσπρωτίας» - ΑΝΟΙΧΤΑ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΑΠΟ 19.00 ΕΩΣ ΑΡΓΑ / ΓΙΑ ΠΡΩΙΝΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΤΗΛ. ΣΤΟ 6978 933 655

Τρίτη 30 Νοεμβρίου 2010

Ο παπα-Τσοπόκης

Ο ιερέας - οικονόμος Βασίλειος Τσοπόκης ταυτίστηκε με την ιστορία της Γλούστας από το 1932 [όταν με ενέργειες της Αδελφότητας χειροτονήθηκε ιερέας στο χωριό  και ο οποίος προτού οδηγηθεί στην ιεροσύνη ήταν αρτεργάτης στην Αθήνα και μάλιστα υπήρξε ο εμπνευστής και αγωνιστής τής δημιουργίας του Σωματείου Αρτεργατών της Αθήνας], μέχρι και το τέλος της ζωής του.
Επέστρεψε, λοιπόν, στο χωριό όπου και έμεινε για όλη τη ζωή του, διακονώντας με σύνεση και αγάπη προς όλους τους συγχωριανούς του. Ήταν πολύ γνωστός σε όλη τη γύρω περιοχή και σε κάθε σοβαρό ζήτημα ζητούνταν πάντα η γνώμη του. Ο τρόπος που έψαλε και η γλυκύτατη φωνή του την ώρα της θείας λειτουργίας συνάρπαζαν και μάγευαν όποιον είχε την τύχη να μετέχει σ' αυτήν.
Άξια συνοδοιπόρος και συμπαραστάτης στη ζωή του υπήρξε η πρεσβυτέρα Σταματία Τσοπόκη - Ζκέρη, μια μειλίχια και καλοσυνάτη γυναίκα, που στάθηκε άξια παπαδιά δίπλα του.
Όσοι τον γνώρισαν είναι βέβαιο πως θα τον θυμούνται για πάντα!

Δευτέρα 29 Νοεμβρίου 2010

Σάββατο 27 Νοεμβρίου 2010

Σεμινάρια ηπειρώτικου πολυφωνικού τραγουδιού

Συνεχίζονται κάθε Πέμπτη στις 5 μμ τα σεμινάρια ηπειρώτικου πολυφωνικού τραγουδιού στο ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΛΑΪΚΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ στην Πλάκα. Στα σεμινάρια διδάσκουν, από το 1999 μέχρι σήμερα. τα μέλη του πολυφωνικού συνόλου "ΧΑΟΝΙΑ" Αλέξανδρος Λαμπρίδης, Αντώνης Έξαρχος, Μαρία Τσουκαλά. Το Μουσείο βρίσκεται στη Διογένους 1, Αέρηδες, Πλάκα, τηλέφωνο 2103250198 [ Alexandros Lambridis ]

Πολυφωνικό Τραγούδι [Η Ήπειρος της Πεντατονίας!]

Η πολυφωνία ως μουσικός όρος είναι ταυτισμένη με δύο διαφορετικά μουσικολογικά περιεχόμενα. Για τους φίλους της κλασικής μουσικής, η πολυφωνία είναι ένα σύστημα μουσικής γραφής που αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στη περίοδο της Αναγέννησης και του Μπαρόκ, για να φθάσει μέχρι τις μέρες μας σαν μια έντεχνη μουσική έκφραση. Η έντεχνη ευρωπαϊκή πολυφωνία βασίζεται στην αντιπαράθεση όμοιων μελωδικών γραμμών. Σε διάκριση με αυτό το είδος η Λαϊκή Πολυφωνία έχει ρίζες προγενέστερες, για κάποιους ερευνητές αρχέγονες, απαντά σε ελάχιστες περιοχές του κόσμου και βασίζεται στη διαφορετικότητα των μελωδικών γραμμών έκφρασης των μελών της πολυφωνικής ομάδας.
Τρία βασικά στοιχεία συνηγορούν στην παλαιότητα της καταγωγής της Λαϊκής Πολυφωνίας: η ομαδικότητα, ο φωνητικός χαρακτήρας της ερμηνείας και οι ανημίτονες πεντατονικές κλίμακες που αποτελούν τη μελωδική βάση της.

Πέμπτη 25 Νοεμβρίου 2010

Η ιστορική ταυτότητα της περιοχής των 16 χωριών της Μουργκάνας

«Κοντά στις μεγάλες εκτάσεις γης που ενέμοντο οι καταχτητές ανθούσαν στην εποχή της Τουρκοκρατίας τα ελεύθερα χωριά (Κεφαλοχώρια), που κατοικούνταν από μικροϊδιοκτήτες καλλιεργητές. Τα περισσότερα απ’ αυτά τα συναντούμε στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές, εκεί δηλ. που δεν έφτανε το αρπαχτικό χέρι των κατακτητών, όχι γιατί τους έλειπε η διάθεση, αλλά γιατί προτιμούσαν τις εύφορες εκτάσεις των κάμπων. Δημιουργήθηκαν τα πιο πολλά από τις συνεχείς μετακινήσεις του ελληνικού πληθυσμού σε ασφαλέστερα μέρη του εσωτερικού, για την αποφυγή των αφόρητων καταπιέσεων από τους καταχτητές.


Το βόρειο τμήμα της επαρχίας Φιλιατών είναι το πιο ορεινό και άγονο τμήμα της περιοχής. Δεσπόζεται από τον ορεινό όγκο της Μουργκάνας (υψόμ. 1806 μ.) με χαμηλότερες προεκτάσεις ανατολικά και νότια τον Τσοροβέτσι, τη Βελίκα, τη Μεγάλη Ράχη, τη Βελούνα, την Ταβέρα, την Πλόκιστα κ.ά. Ένας τόπος κλειστός ολόγυρα από βουνά με βαθιές χαραδρώσεις και ορμητικούς χείμαρρους (ξεροπόταμα). Τις δυο μικρές κοιλάδες με πράσινο, διαρρέουν δυο ποταμάκια, η Λαγκάβιτσα, αστείρευτη δροσοπηγή, που αναπηδάει από τα σπλάχνα της Μουργκάνας και εκβάλλει στον Καλαμά, και η Παύλα (ο Ξάνθος) στην Αλβανία. Στα χαμηλότερα μέρη δασωμένες λοφοσειρές με μικρά πλατώματα, υποτυπώδεις «κάμποι» και χωραφάκια, που καλλιεργούνταν με την πατροπαράδοτη τσάπα ή το ζευγάρι. Όπως λέει ο ποιητής:

«Φτενά χωράφια κρατημένα σε πεζούλια
κι άπιαστες γίδες που κρεμιούνται σε γκρεμούς,
ετούτα είναι η πατρίδα μας μα η Πόυλια
δε λάμπει πιο καθάρια σ’ άλλους ουρανούς».
(Γ. Κοτζιούλας)

Ο φτωχός και άγονος τόπος έδιωχνε ανέκαθεν τους άρρενες κατοίκους στην ξενιτιά και το καζάντιο του ξενιτεμένου ήταν από παλιά το κύριον εισόδημα της οικογένειας. Όσοι έμεναν πίσω, ιδροκοπούσαν ν’ αποσπάσουν τη λίγη τροφή από τις βουνοπλαγιές τις γεμάτες στουρναρόπετρα.

Η περιοχή απολήγει στα ελληνοαλβανικά σύνορα, που χαράχτηκαν αυθαίρετα πάνω στις οροσειρές Στουγάρας – Μουργκάνας διαχωρίζοντας έτσι την περιοχή από μια ευρύτερη ενδοχώρα με ελληνικούς πληθυσμούς με τους οποίους οι κάτοικοι της επαρχίας είχαν την ίδια καταγωγή και τους είχαν συνδέσει επί αιώνες κοινοί αγώνες και κοινά ιδανικά.

Στο απόμερο αυτό κομμάτι της ηπειρωτικής γης είναι χτισμένα τα 16 χωριά μας. Στην πραγματικότητα συναριθμούνταν σε 25, μαζί με τα 9 εξαρτήματά τους, ενώ μαζί με τα 6 που βρίσκονται σήμερα μέσα από τα αλβανικά σύνορα είναι συνολικά 31 και είναι τα εξής με τη μορφή και την ονομασία που αναφέρονται στα επίσημα έγγραφα της εποχής του αγώνα: (μέσα στην παρένθεση αναγράφεται η σημερινή ονομασία μερικών απ’ αυτά).

1.ο Τσαμαντάς, 2.το Μπαμπούρι, 3.το Λιά και η Κωστάνα (Μηλέα), 4. η Γλούστα (Κεφαλοχώρι) και το Γαρδίκι (Άγιος Γεώργιος), 5. η Λίστα, 6. το Τσαρακλιμάνι (Καλλιθέα), 7. το Κούτσι (Βρυσούλα), 8. η Λεφτοκαρυά, 9. η Μπράνια – αρχαίο Βρυάνιο, 10. του Λύκου (Χαραυγή), 11. η Ραβενή, 12. το Κόκκινο Λιθάρι, 13. το Μαλούνι, 14. η Κεραμίτσα, 15. το Λίμποβο (Κρυονέρι), 16. η Κοκκινίστα καθώς και τα εξαρτήματά τους: 1. Αχούρια Αγίων Πάντων, 2. Αχούρια Μπαμπουρίου, 3. Φατήρι (Κερασοχώρι), 4. Γολά, 5. Αράχωβα, 6. Ζενέλι/Ζεϊνέλ, 7.Φ/ Βορτόπια (Αναβρυτός), 8. Ξέχωρο και 9. Πόβλα (Αμπελώνας).

Τα έξι χωριά που βρίσκονται σήμερα μέσα από τα αλβανικά σύνορα είναι: 1.Μάλτσιανη, 2.Τσαρκοβίστα, 3.Άγιος Ανδρέας, 4.Λουψάτι, 5.Γράβα και 6.Θεολόγου. Ακολουθούσαν πάντοτε στον αγώνα των πανωχωριτών με επικεφαλής τον αρχιμανδρίτη Φιλήμονα Κίτσιο, ο οποίος καταγόταν απ’ το χωριό Άγιος Ανδρέας.

Η συγκέντρωση και ανάπτυξη του πληθυσμού της ορεινής αυτής περιοχής τοποθετείται στις αρχές του 17ου αιώνα. Τότε, μετά το αποτυχόν κίνημα του Διονυσίου Φιλοσόφου (Σκυλοσόφου) στα Γιάννενα (1611) και τις τραγικές συνέπειές του για τους Έλληνες, ένα κύμα βίαιου εξισλαμισμού σάρωσε τη δυτική Ήπειρο και τη νότια Αλβανία. Ολόκληρα χωριά στην περιοχή Φιλιατών και Παραμυθιάς, αλλά και στις επαρχίες Δελβίνου και Αργυροκάστρου, αλλαξοπίστησαν. Εκείνοι που αρνήθηκαν να αλλαξοπιστήσουν είχαν να επιλέξουν ανάμεσα στην αυτοεξορία και στην παραμονή στον τόπο τους. Στη δεύτερη όμως περίπτωση γίνονταν κολίγοι (είλωτες) χωρίς κανένα δικαίωμα στις ατομικές τους ιδιοκτησίες που είχαν γίνει τουρκικές.

Στα χρόνια αυτά η περιοχή της Μουργκάνας αρχίζει να δέχεται δυο μεγάλα κύματα εποικισμού. Το πρώτο προέρχεται από τα χωριά νοτιοδυτικά αυτής, Άγιος Παντελεήμονας, Μαρκάτι, Λινάτι, Γιάνναρη και άλλα της περιοχής Δελβίνου. Τα χωριά αυτά πέρασαν ομαδικά στον ισλαμισμό, που συνεχίστηκε ως τις αρχές του 18ου αιώνα.

Τότε ολόκληρες οικογένειες, που θέλησαν να διαφυλάξουν την πίστη τους και την εθνική τους συνείδηση, διάλεξαν το δρόμο της αυτοεξορίας και βρήκαν ασφαλές καταφύγιο στα πανωχώρια της Μουργκάνας, Ασπροκλήσι, Τσαμαντάς, Μπαμπούρι, Λια, Λίστα, Γλούστα κ.ά. ...
. . . . . . . . . . . .
... Το δεύτερο κύμα εποικισμού αποτέλεσαν οικογένειες που κατοικούσαν νοτιότερα, στα πεδινά και περισσότερο εύφορα εδάφη της επαρχίας Φιλιατών. Είχαν κυνηγηθεί από εκείνους που νωρίτερα είχαν αλλαξοπιστήσει και είχαν καρπωθεί τους κάμπους και τους ελαιώνες της περιοχής, δηλ. τους Αλβανοτσάμηδες.

Οπωσδήποτε αποτελεί τίτλο τιμής για τους πρώτους γενάρχες των 16 χωριών το γεγονός ότι, στο πείσμα των υλικών αγαθών που τους εξασφάλιζε η αλλαξοπιστία, προτίμησαν τη σκληρή ζωή, που τους περίμενε στη νέα φτωχή και άγονη πατρίδα τους.


Δε ζουν οι αετοί μες στο κλουβί
Κι ούτε οι Πανωχωρίτες
Μες στη σκλαβιά, στη φυλακή!
Κι αν έρθει η μαύρη ώρα
Στη μάχη θα ριχτούνε
Και θ’ αψηφήσουν τη θανή!


…Πλήρωναν βέβαια τον καθιερωμένο φόρο στο «ντοβλέτι», αλλά επιτέλους ο καταχτητής ήταν ώρες μακριά από τα σπίτια τους. Και έπρεπε να το σκεφτεί καλά πριν αποφασίσει ο Τούρκος να προσπελάσει το ορεινό φρούριο της περιοχής.

Επιχειρώντας μια ιστορική αναδρομή στην περιοχή των χωριών της Μουργκάνας, παρατηρούμε ότι η ορεινή αυτή αετοφωλιά θα γίνει στα χρόνια της δουλείας προπύργιο αντίστασης στις αρπαχτικές διαθέσεις των αγάδων και συνάμα ορμητήριο στους απελευθερωτικούς αγώνες που θα ακολουθήσουν.

Από τους πρώτους που επιχείρησαν να κατακτήσουν την περιοχή ήταν ο Αλή Πασάς,...
«ο οποίος προ του εκ ξύλου γκορτσιάς πυροβόλου του Μπαμπουριώτη Τσιάβο Βασίλη ηναγκάσθη να συνθηκολογήσει με τους πολεμίους του».

…Αλλά και στην επανάσταση του 1821 οι 16χωρίτες δεν έμειναν αμέτοχοι. Πολλοί ήσαν εκείνοι που έδωσαν το παρόν στον μεγάλο εκείνο απελευθερωτικό αγώνα του Γένους, είτε σχηματίζοντας οι ίδιοι αντάρτικα τμήματα είτε ακολουθώντας γνωστούς οπλαρχηγούς της εποχής.

…Στα ίδια τα χωριά τους δε χρειάστηκε να πολεμήσουν οι 16χωρίτες. Επί αιώνες ο καταχτητής δεν είχε τολμήσει να πατήσει και πολύ περισσότερο να εγκατασταθεί σ’ αυτά για δυο κυρίως λόγους. Ο ένας ήταν το ανυπόταχτο των κατοίκων. Ο άλλος, η διαμόρφωση του ορεινού εδάφους, που τους εξασφάλιζε ένα σχεδόν απροσπέλαστο οχυρό. Έτσι τετρακόσια χρόνια δουλείας πέρασαν χωρίς ν’ αφήσουν τα σημάδια τους στην περιοχή. Ήταν μια καθαρά ελληνική και χριστιανική περιοχή και τέτοια διατηρήθηκε μέχρι την απελευθέρωσή της το 1913.

Αξίζει εδώ να σημειωθεί η καθαρότητα στη γλωσσική έκφραση των κατοίκων της περιοχής. Όταν σε πολλά μέρη της πατρίδας μας επιχωριάζουν λίγο ή πολύ τα τοπικά ιδιώματα, οι 16χωρίτες διατήρησαν καθαρά και ατόφια την ελληνική λαλιά.

Πράγματι, ενώ σ’ άλλες περιοχές της Ηπείρου συναντούμε τη σφαγή των φωνηέντων (σκ΄λί αντί σκυλί, π΄γάδ΄ αντί πηγάδι κ.λ.π.) εδώ η προφορά των λέξεων μάς έρχεται αυτούσια και αναλλοίωτη. Αυτή η προφορά, στο στόμα μάλιστα των γυναικών, καθώς σέρνεται στα φωνήεντα με μια μουσικότητα, θυμίζει αρχαία προσωδία.»

[Από το βιβλίο των Νικ. Α. Σκόπα και Σπ. Λ. Χαραμόπουλου: «Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΩΝ 16 ΧΩΡΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΦΙΛΙΑΤΩΝ - ΕΝΑ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΞΕΣΗΚΩΜΑ, 1858-1930», έκδοση της Ομοσπονδίας Μουργκάνας και από το βιβλίο του Γιάννη Θ. Μούτσιου: «ΤΑ ΠΑΝΩΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΥΡΓΚΑΝΑΣ», Γιάννενα 1998]

Τετάρτη 24 Νοεμβρίου 2010

Παραδοσιακός γάμος στη Γλούστα...


Παραδοσιακός γάμος στη Γλούστα με "μπαϊράκι" και "λαλητάδες"!

Η φωτογραφία είναι από τον γάμο του Σταύρου Τσοπόκη
 και τραβήχτηκε στο δρόμο από τη Γλούστα προς τον Λια.
Πίσω διακρίνεται η χιονισμένη Μουργκάνα!

Κυριακή 21 Νοεμβρίου 2010

10.000+/προβολές - επισκέψεις στη σελίδα της Γλούστας

Έχουμε ήδη [με τη βοήθεια όλων σας] ξεπεράσει τις 10.000 επισκέψεις - προβολές της σελίδας μας στο διαδίκτυο και έχουμε περισσότερους από 30 φίλους/αναγνώστες από τον Αύγουστο του 2009 που ξεκινήσαμε την προσπάθειά μας μέχρι και σήμερα!

Επίσης στην ομάδα της Γλούστας στο facebook έχουν εγγραφεί ήδη 47 μέλη, ενώ στο sync.blogs έχουμε 39 μέλη και περισσότερες από 350 επισκέψεις μέχρι τώρα, από τις 10 Οκτωβρίου 2010!

Ακόμη, πολλά είναι τα blogs που έχουν αναδημοσιεύσει αναρτήσεις και φωτογραφίες μας, ενώ αρκετοί bloggers μάς έχουν συμπεριλάβει στα φιλικά τους sites!

Τέλος θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε πως η προσπάθεια που έχει ξεκινήσει ο χωριανός μας Δημήτρης Μπλέτσας, για τη δημιουργία οικογενειακού δέντρου όλων των Γλουστινών, βρίσκεται σε πολύ καλό δρόμο και ολοκληρώνεται με πολύ γοργούς ρυθμούς, ενώ μέχρι τώρα έχουν συμπεριληφθεί σ' αυτό περισσότερα από 1.200 άτομα και πάνω από 1.000 παλιές και νέες φωτογραφίες (από το 1700 περίπου μέχρι σήμερα).

Σας ευχαριστούμε όλους θερμά και υποσχόμαστε πως θα συνεχίσουμε με την ίδια θέρμη και τον ίδιο ζήλο την προσπάθεια που ξεκινήσαμε για να προβάλουμε όχι μόνο το χωριό μας, τη Γλούστα, αλλά και την ευρύτερη περιοχή της ακριτικής και ιστορικής Μουργκάνας στη Θεσπρωτία ως ελάχιστο φόρο τιμής στην ιδιαίτερη πατρίδα μας.
...Και φυσικά σας περιμένουμε να μας επισκεφτείτε και πάλι!!!

Παρασκευή 19 Νοεμβρίου 2010

Στη Γλούστα "βγάζουν" τσίπουρο...

...

Άγιο μου τσιπουράκι
σε γυάλινο κορμάκι
ονειρομπερδεμένα
και ψυχοτυλιγμένα
καημούς παρηγοράτε
τους έρωτες ξυπνάτε...

[μουσική και στίχοι: Κώστας Καλδάρας - ερμηνεύτρια: Ελένη Τσαλιγοπούλου]




Το τσίπουρο είναι ένα ελληνικό αλκοολούχο ποτό το οποίο ξεκίνησε την πορεία του πριν από επτά περίπου αιώνες στα μοναστήρια του Αγίου Όρους. Η Τσικουδιά ή Ρακή στην Κρήτη είναι κάτι ανάλογο, ωστόσο η κυριότερη διαφορά του είναι ότι η τσικουδιά είναι προϊόν μονής απόσταξης. Σε άλλες χώρες, παρόμοια ποτά είναι η Ιταλική Γκράπα και το Αράκ της Μέσης Ανατολής.


Το τσίπουρο έχει τις περισσότερες φορές 36 με 45 αλκοολικούς βαθμούς. Δεν πρέπει να συγχέεται με το ούζο, ποτό με διαφορετικό τρόπο παρασκευής.

Η παραγωγή του τσίπουρου χάνεται μέσα στο βάθος του χρόνου, λέγεται όμως πως ξεκίνησε τον 14ο αιώνα στο Άγιο Όρος από μοναχούς που διαβιούσαν εκεί. Με τα χρόνια εξαπλώθηκε σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, κυρίως στη Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Κρήτη.

Μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα η παραγωγή τσίπουρου γινόταν αποκλειστικά "κατ' οίκον", δεν υπήρχε δηλαδή μαζική βιομηχανική παραγωγή. Από παλιά, ένα άχρωμο αλκοολούχο ποτό παράγεται και πίνεται κάθε χρόνο σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Είναι γνωστό με διάφορα ονόματα: τσίπουρο, αράκ, γκράππα. Αποστάζεται από τα παραπροϊόντα του κρασιού, σαν ο άνθρωπος να θέλησε να εκμεταλλευτεί όσο το δυνατόν περισσότερο το δώρο των θεών, το αμπέλι.

Τσίπουρο ονομάζεται στην Ελλάδα το απόσταγμα από στέμφυλα. Παράδοση στην παραγωγή τσίπουρου έχουν η Μακεδονία, η Κρήτη, η Θεσσαλία, και η Ήπειρος...

[Πηγή: Wikipedeia]


Και για τον κρύο χειμώνα ...ρακόμελο
Τη ρακή ή το τσίπουρο το ρίχνουμε σε ένα μπρίκι μαζί με θυμαρίσιο μέλι, ένα ξυλάκι κανέλα και λίγο γαρύφαλλο και τα αφήνουμε να ζεσταίνονται.
Στο τέλος προσθέτουμε και δυο σταγόνες λεμόνι!!!
Στην υγειά σας...!

Πέμπτη 18 Νοεμβρίου 2010

"ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΚΑΡΑΒΑΝΙ" ......η αρχή του ταξιδιού!

Το 1992 πρωτακούσαμε αυτό το τραγούδι με αυτή τη γυναίκα. Αναζητώντας να το ξανακούσουμε, αρχίσαμε το μεγάλο ταξίδι στο πολυφωνικό τραγούδι. Το 1998 ξεκινήσαμε το "ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΚΑΡΑΒΑΝΙ". Στο φετινό ταξίδι του Καραβανιού ξανακούσαμε την κυρά Φανή στο αγαπημένο μας τραγούδι! Μετά από δεκαεπτά χρόνια αναζήτησης, μετά από έντεκα χρόνια Καραβανιού, ίσως και να το αξίζαμε λιγάκι... :) [ Alexandros Lambridis ]


Ακούστε την κυρία Φανή Δημοπούλου, από το Δολό Πωγωνίου, να ερμηνεύει αυτό το καταπληκτικό πολυφωνικό τραγούδι... >>>

Τετάρτη 17 Νοεμβρίου 2010

Πότε κατοικήθηκε η Γλούστα...

«Στην Πελοπόννησο η τουρκική εισβολή, το πρώτο μισό του 15ου αιώνα, προκάλεσε μεγάλα κενά στα πεδινά μέρη και αραίωση των μεγάλων αστικών κέντρων. Οι πληθυσμοί φεύγουν από τα κράσπεδα των δρόμων για να μην υποφέρουν από τα Τουρκικά στρατεύματα ή τους Τούρκους υπαλλήλους.Έτσι χωριά και κωμοπόλεις που βρίσκονται επί των συγκοινωνιακών οδών εγκαταλείπονται και ερημώνουν, ενώ δημιουργούνται άλλα σε ασφαλέστερους τόπους...
. . . . . . . . . . .
...Και στην Ήπειρο παρατηρείται καταφυγή σε απόμερα οχυρά. Κατά την έναρξη των Τουρκικών επιδρομών, στις περιοχές αυτές επικρατούσε μεγάλη αναταραχή και αναρχία. Οι κάτοικοι συνοικίζονται σε χωριά το ένα κοντά στο άλλο, σε ορεινά μέρη, και ζουν από την κτηνοτροφία. Το φαινόμενο αυτό παρουσιάζουν τα χωριά γύρω από τον Τσαμαντά : Σωτήρας, Λίντιζδα, Γριάζδανη, Μαλτζιάνη, Πόβλα, Αχούρια, Φατίρι, Μπαμπούρι, Λειά, Γλούστα, Λίστα κλπ. Ο τρόπος αυτός οικισμού έχει να κάνει με την μορφολογία του εδάφους.
Όχι μόνο τα βουνά αλλά και μικρές αποκομμένες από τους δρόμους χερσόνησοι χρησιμοποιούνται για οικισμό π.χ. η Πάργα.» [Πηγή: "Αιολική γη"]

Φαίνεται πως με την άποψη αυτή συνηγορούν και αρκετά στοιχεία στα χωριά της Μουργκάνας, όπως η πλάκα που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά, πάνω από το ιερό της εκκλησίας του Αϊ Γιάννη στη Γλούστα, όπου αναγράφεται η χρονολογία 1617.

Βέβαια στην περιοχή υπάρχουν στοιχεία που μαρτυρούν πως αυτή κατοικήθηκε πολλούς αιώνες νωρίτερα, όπως τα ερείπια του κάστρου που βρίσκεται ανάμεσα από τη Γλούστα και το Γαρδίκι (που παλαιότερα ήταν ενιαία περιοχή μαζί με τον κάμπο), ο τάφος της ελληνιστικής εποχής που βρέθηκε στη Γλούστα, καθώς και πολλά κεραμικά ευρήματα στην ευρύτερη περιοχή της Γλούστας που δείχνουν πως στις πλαγιές της Βελίκας πρέπει να υπήρχε αρχαίος οικισμός (με το αρχαίο όνομα "Βουλωρός" ή "Βόλουρο"), που μάλλον έχει χαθεί ύστερα από κατολισθήσεις που έγιναν στην περιοχή. Δυστυχώς οι έρευνες από την αρχαιολογική υπηρεσία είναι σχεδόν ανύπαρκτες σε όλη τη Μουργκάνα και ευρύτερα την αρχαία Κεστρίνη (την πάνω από τον Καλαμά περιοχή) αλλά και οι αναφορές σε ιστορικές πηγές για την περιοχή είναι πολύ λίγες.

Το πότε, επομένως, πρωτοκατοικήθηκε η Γλούστα και η ευρύτερη περιοχή της Μουργκάνας, δεν είναι εύκολο να διαπιστωθεί. Εκείνο όμως που εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς σήμερα, είναι πως σιγά σιγά η περιοχή ερημώνει και αν δεν γίνουν σύντομα δραστικές κινήσεις από το δήμο, την περιφέρεια και την κεντρική εξουσία θα ξέρουμε πολύ σύντομα το πότε θα σταματήσει να κατοικείται η πανέμορφη, ακριτική αυτή περιοχή της Ελλάδας.

Τρίτη 16 Νοεμβρίου 2010

Μιχάλης Γκανάς: "Μητριά πατρίδα"

«Βγάλαμε τα κόκαλα βιαστικά από το κοιμητούργιο του νεκροταφείου. 'Αλλα σε ξύλινα κασόνια, άλλα σε σακούλες της ζάχαρης, τα περισσότερα χύμα. Μόλις ακούγονταν τ΄ αεροπλάνα, τρυπώναμε μέσα. Βαριά μυρουδιά μούχλας, σάπιος αέρας. Έξω πέφτανε βόμπες, έτρεμε ο τόπος, κάναμε το σταυρό μας μικροί μεγάλοι. Από μέρα σε μέρα τα πράγματα αγρίευαν. Οι αντάρτες πέρα δώθε όλο φούρια, τ΄ αεροπλάνα έρχονταν συχνότερα. Είδαν κι απόειδαν ο κόσμος, ανεβήκαμε στο βουνό, στη Λακκότρυπα. Ανάψαμε φωτιές οι γυναίκες, βάλαμε να μαγειρεύουμε, ο καπνός ανέβαινε ως τον τρούλο, ζαλίζονταν τα περιστέρια. Όσα πέφτανε, τα μαγειρεύαμε επιτόπου. Τ΄ άλλα φτερούγιζαν τρομαγμένα, τα κυνηγούσαν με κουβέρτες, σεντόνια, ώσπου φύγανε τα ζωντανά του Θεού. Τον πάππου σου τον έδερναν θέρμες, δεν μπορούσε ν’ ανεβεί, τον άφησαν χαμηλά στο μονοπάτι με το ξυλοκρέβατο. Μας έστειλε να κατεβούμε κι εμείς. Κατεβήκαμε κακήν κακώς μες στη νύχτα. Ψηλά γινόταν μάχη, πηχτό βουητό, μπουμπουνητά κάθε τόσο. Εμείς στο δρόμο χαμένοι. Διάβηκαν κάτι αντάρτες, μας βάλαν μπροστά, περάσαμε το σύνορο ξημερώματα.»
(όπως τα θυμάται η μάνα μου)
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
 
Η "Μητριά πατρίδα" είναι το μοναδικό πεζογράφημα του ποιητή Μιχάλη Γκανά. Πρόκειται για ένα λιτό και ελλειπτικό αφήγημα. Περιγράφει την προσωπική εμπειρία του συγγραφέα και της οικογένειάς του που βρέθηκαν το 1948 στις σοσιαλιστικές χώρες (Αλβανία, Ουγγαρία), παρά τη θέλησή τους, και την επιστροφή τους στην Ελλάδα το 1954.

Είκοσι έξι χρόνια μετά την πρώτη έκδοση (1981) ο Γιάννης Αδαμάκης συναντήθηκε με την "Μητριά πατρίδα". Καρπός αυτής της συνάντησης ενός νεότερου ζωγράφου με έναν πρεσβύτερο ποιητή, ενός παιδιού της μεταπολίτευσης με ένα παιδί του εμφυλίου και τέλος ενός Πειραιώτη με έναν Ηπειρώτη, είναι μια σειρά έργων ανάλογου ήθους με τον κόσμο του βιβλίου, αλλά με το προσωπικό ύφος του Αδαμάκη. Μερικά από αυτά τα έργα κοσμούν τη νέα έκδοση του βιβλίου από τις εκδόσεις Μελάνι.
 

Δευτέρα 15 Νοεμβρίου 2010

"Φωταψίες της άλλης όχθης"- μια ραδιοφωνική ιχνηλασία στα τοπία της μουσικής παράδοσης

Οι "φωταψίες της άλλης όχθης" είναι μια ραδιοφωνική και τηλεοπτική εκπομπή με τον Αλέξανδρο Λαμπρίδη, που έχει ως θέμα της την παραδοσιακή ελληνική μουσική.[στον 902, αριστερά στα FM]
ραδιοφωνικά:
κάθε Κυριακή 3-5 μ.μ. ιχνηλασίες στην ποιητική της παραδοσιακής μουσικής
κάθε Σάββατο 4-5 μ.μ. ζωντανές μουσικές και ζωντανή παρουσίαση μουσικών

και κάθε Σάββατο στις 18:35 στην τηλεόραση του 902, "ΦΩΤΑΨΙΕΣ ΤΗΣ ΑΛΛΗΣ ΟΧΘΗΣ". Ένα ταξίδι στο πολύμορφο και πολύτροπο ανθρώπινο τοπίο της παραδοσιακής μουσικής και της λαϊκής παράδοσης, με συνταξιδιώτη τον Αλέξανδρο Λαμπρίδη.

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΚΗΝΗ: "ΑΛΛΗ ΟΧΘΗ"
Ηπειρώτικα πολυφωνικά τραγούδια της αγάπης και της ξενιτιάς με το πολυφωνικό σύνολο "Χαονία" στην πρώτη συναυλία πολυφωνικού τραγουδιού γι' αυτό το χειμώνα. ΣΑΒΒΑΤΟ 13 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ στη μουσική σκηνή "ΑΛΛΗ ΟΧΘΗ", στις 10:30 μμ. Με τη "ΧΑΟΝΙΑ" συμπράτουν βορειοηπειρώτες προσκεκλημένοι της. Αρτέμωνος 9, Νέος Κόσμος, 2109270628,[ http://www.a-o.gr/ ](15 ευρώ με το πρώτο ποτό) [ Alexandros Lambridis ]

Κυριακή 14 Νοεμβρίου 2010

Αφιέρωμα στον Λιά Θεσπρωτίας

ΑΠΟΔΡΑΣΤΕ !!!
Ο ΛΙΑΣ: ΕΝΑ ΧΩΡΙΟ ΣΤΗ ΜΟΥΡΓΚΑΝΑ ΓΕΜΑΤΟ ΙΣΤΟΡΙΑ

Βορειοδυτικά των Ιωαννίνων, στους πρόποδες της Μουργκάνας βρίσκεται το χωριό Λιά. Άγνωστο στους πολλούς, μέχρι πριν λίγα χρόνια, έγινε πασίγνωστο στον κόσμο ολόκληρο από την «Ελένη», το βιβλίο του Λιώτη συγγραφέα Νίκου Γκατζογιάννη.

Πέρα όμως απ’ αυτό, το χωριό Λιά ήταν πάντα δεμένο με την ιστορία. Κοντά στο χωριό Λιά, σ’ ένα αντέρεισμα της Μουργκάνας, ακόμα σώζεται ένα κάστρο, κατασκευασμένο τον 3ο π.Χ. αιώνα από τον θρυλικό βασιλιά της Ηπείρου, τον Πύρρο.

Στην παραδοσιακή βρύση της Γκούρας, δίδαξε ο μεγάλος απόστολος του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, Κοσμάς ο Αιτωλός – ο «Πατροκοσμάς» – λίγο πριν τον μαρτυρικό του θάνατο στη Βόρειο Ήπειρο το 1779.

Παρασκευή 12 Νοεμβρίου 2010

Μνημόσυνο μιας φάρας, μνήμη μιας εποχής!

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΕΝΕΤΗΣ, "Στη σκιά της Μουργκάνας", εκδόσεις Μοντέρνοι Καιροί, σελ. 320
[Του Γιώργου ΘΕΟΧΑΡΗ* 01/02/2009]

Ένα άνοιγμα στην Ιστορία δημιουργείται με τούτο το βιβλίο, όχι απ' την πλευρά της μεθοδολογικής της θέασης, ούτε από εκείνη της ακαδημαϊκής της θεμελίωσης και, συχνά πυκνά, υπαγορευμένης επιδιόρθωσης, αλλ' από τη μεριά της ανθρωπογεωγραφικής και κοινωνιολογικής της αναγκαιότητας. Μέσ' απ' αυτό το ρήγμα εισβάλλει ευεργετικός ο αέρας της πρωτογενούς καταγραφής των παθών μιας μεγάλης οικογένειας, από το χέρι ενός ανθρώπου της υπαίθρου, και κατ' επέκταση το οξυγόνο της διήγησης πλευρών της ζωής των ανθρώπων που έζησαν σε ένα τμήμα της Ελλάδας τους δύο τελευταίους αιώνες -ακριβέστερα από το 1760 ως το 2005. Εισχωρούμε κι εμείς στην Ιστορία και με οδηγό το κείμενο εντοπίζουμε τις κακοτεχνίες -σε αδεξιότητα ή σε σκοπιμότητα οφειλόμενες, κατ' αρχήν αδιάφορο.
Πρόκειται για έναν τόμο 320 σελίδων, από τις οποίες οι πρώτες 175 καλύπτουν την τυπογραφική αποτύπωση μιας καταγραφής που συντηρούσε ολοζωής ο ιερέας Νικόλαος Βενέτης από το χωριό Λια Θεσπρωτίας, και αφορά στην πορεία της φάρας του Δρόση Βενέτη μέσα στο χρόνο, από το 1760 μέχρι σήμερα. Στις υπόλοιπες 145 βρίσκουμε τις σημειώσεις και τον υπομνηματισμό που πρόσθεσε ο δικηγόρος Αντώνης Βενέτης, γιος του παπά Νικόλα και επιμελητής της έκδοσης.

Εκατοντάδες ονόματα παρατίθενται, σε μιαν ατελείωτη σειρά γεννήσεων, βαπτίσεων, γάμων, θανάτων, νέων γεννήσεων και βαπτίσεων, νέων θανάτων. Παράθεση που θυμίζει το Βιβλίο της Γενέσεως -άλλωστε και ο συγγραφέας του ένας λευίτης υπήρξε...
. . . . . . . . . . . . . . . .
...Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι αφηγήσεις: του Δημητρίου Βενέτη για την ομαδική μετανάστευση 10 βλαχοχωριών της Κεντρικής Μακεδονίας στη Ρουμανία το 1932, του Χρήστου Βενέτη για τη ζωή του στις παιδουπόλεις της Φρειδερίκης, της Ξάνθως Βενέτη-Μπαρτζώκη για τον εμφύλιο στην Μουργκάνα, τη μεταφορά της, μαζί με συντοπίτες της, στην υπερορία μέχρι τον επαναπατρισμό τους, το 1954, της Παναγιώτας και του Βασίλη Δέπη για τα ίδια γεγονότα, του Κώστα Μπέσια για τη μεταφορά παιδιών της Μουργκάνας στην Αλβανία.

Πέμπτη 11 Νοεμβρίου 2010

Νίκος Γκατζογιάννης: "ΕΛΕΝΗ"

Σπάνια έχω έρθει αντιμέτωπος με ένα βιβλίο τόσο εκ διαμέτρου αντίθετο με αυτά που έχω μάθει να πιστεύω από παιδί χωρίς να καταφέρνω να το απορρίψω ή έστω να το αμφισβητήσω. Γιατί είμαι σχεδόν σίγουρος ότι η ανατριχιαστική εξιστόρηση του Νίκου Γκατζογιάννη για τις συνθήκες της φυλάκισης, του βασανισμού και της εκτέλεσης της μητέρας του, Ελένης Γκατζογιάννη, στον εμφύλιο πόλεμο από μια ομάδα ανταρτών είναι αληθινή, και αυτό είναι μάλλον η μεγαλύτερη απόδειξη ότι στον πόλεμο δεν υπάρχουν καλοί ή κακοί, μόνο άνθρωποι μπλεγμένοι στον ίδιο παραλογισμό. Μπορεί λοιπόν να μην τα κατάφερα να συμφιλιωθώ συναισθηματικά με το έργο (η παρούσα μορφή του οποίου αποτελεί επανέκδοση του εξαντλημένου εδώ και χρόνια πρωτότυπου) αλλά μια ανάγκη για αντικειμενικότητα με ανάγκασε να το διαβάσω όλο, και να ψάξω τα όποια σταθερά στοιχεία για να το προσδιορίσω.
[από την ιστοσελίδα: politikokafeneio]

«Στις 28 Αυγούστου 1948, μια ζεστή αποπνιχτική μέρα, γύρω στις δωδεκάμισι, μερικές χωριάτισσες ζαλωμένες ξύλα κατέβαιναν ένα απόκρημνο μονοπάτι πάνω από το χωριό Λια, έναν οικισμό με σταχτιά λιθόχτιστα σπίτια σε μια βουνοπλαγιά κάτω ακριβώς από τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Όπως οι γυναίκες αντίκρισαν το χωριό στα πόδια τους, απάντησαν μια φριχτή συνοδεία...

Δευτέρα 8 Νοεμβρίου 2010

Αποτελέσματα δημοτικών εκλογών

Δήμαρχος από την πρώτη Κυριακή στους Φιλιάτες ο κ. Μηνάς Παππάς.
Ευχόμαστε καλή δημαρχιακή θητεία και φυσικά να μην ξεχάσει τα ακριτικά και απομακρυσμένα χωριά της Μουργκάνας!

Κυριακή 7 Νοεμβρίου 2010

Λαλητάδες: "Περδικομάτα"

"Περδικομάτα": Εξάσημος σκοπός του γάμου, απ' τους ομορφότερους της Ελληνικής Παράδοσης.
Χορεύει το χορευτικό "Μουργκάνα" της Ομοσπονδίας Μουργκάνας υπό την καθοδήγηση της χοροδιδασκάλου κ. Σωτηρίας Μούτσιου-Χήνου .
Η βιντεοληψία έγινε απο τον κ. Αναστόπουλο Γιώργο και την κ. Λούση Μαρία για την εκπομπή "για να περνάμε καλά".
Οι Λαλητάδες είναι μουσικό σχήμα που επιμένει στα αυθεντικά παραδοσιακά ακούσματα με τη χρήση "φυσικών" οργάνων δηλαδή κλαρίνου, βιολιού, λαγούτων και κρουστών (ντέφι, νταραμπούκα, νταούλι), με φωνητική "συλλογικότητα" εκεί όπου απαιτείται και σολιστική "εναλλαγή" των οργάνων στα αυτοσχεδιαστικά (και όχι μόνον) μέρη.