Ανακοινωση

Στην Ήπειρο «την καταντικρύ, την κατά Κέρκυρα ήπειρο» κατά τον Θουκυδίδη ή «την Αρχαία Ελλάδα» κατά τον Αριστοτέλη.
Στην Ήπειρο, την «Αρχέγονη Ελλάδα» την πατρίδα της Ευρώπης – συζύγου του Δωδωναίου Δία αλλά και του Αχιλλέα.
Στην Ήπειρο, στις λαμπρές εκκλησίες της οποίας εικονίζονται μαζί με τους αγίους, ο Πλούταρχος, ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης.
Στην Ήπειρο, στα βουνά της οποίας πολέμησαν οι γόνοι των Ηρακλειδών αλλά και οι Σουλιώτες.
Στον τόπο, όπου ο βράχος δένεται με το ελάχιστο χώμα και τις ρίζες του πουρναριού και της κουμαριάς.
Στον άγονο τόπο, τον τόσο γόνιμο.
Με τις αρχαιότητες και τα μνημεία του, με τους μύθους να μπλέκονται με την πλούσια ιστορία του.
Στον τόπο αυτό ανήκουμε και εμείς.
Έχουμε το προνόμιο να βιώνουμε την ιερότητα αυτού του χώρου, να βαδίζουμε στ’ αχνάρια «των ανυπτόποδων Σελλών»

και να ακούμε το θρόισμα της ιερής βελανιδιάς.
Εδώ αναπνέουμε…

ΟΔΗΓΟΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΜΟΥΡΓΚΑΝΑΣ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΜΟΥΡΓΚΑΝΑΣ Τηλ. 210 - 5202977 (www.mourgana.gr)

ΔΗΜΟΣ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.29091 & 029037
ΚΕΠ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.29002 & 029001
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.22203
ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.22393
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.23199
ΤΑΞΙ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.22026
ΤΑΞΙ ΛΕΠΤΟΚΑΡΥΑΣ Τηλ. 26640.41366
ΚΤΕΛ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ (ΦΙΛΙΑΤΕΣ) Τηλ. 26640.22209
ΚΤΕΛ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ (ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ) Τηλ. 26650.22309
ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΥΝΟΡΙΟΦΥΛΑΚΩΝ ΛΙΑ Τηλ. 26640.41790


Επισκεφθείτε το ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ στο χωριό Τσαμαντά
Μετεωρολογικός σταθμός Τσαμαντά (Live cam)

Μπορείτε να μείνετε στους Ξενώνες που λειτουργούν στα χωριά:
Καλλιθέα Τηλ. 26640.41330
Κεραμίτσα (εκκλησία) Τηλ. 26640.41226
Κεραμίτσα (ιδιωτικός) Τηλ. 26640.41021
Κρυονέρι (Αδελφότητα Κρυονερίου) Τηλ. 26640.41651
Λια Τηλ. 26640.41602
Μηλέα (Δημοτική επιχείρηση) Τηλ. 26640.42052

Hotel «Arktouros» - Monodendri / Zagorohoria

Hotel «Arktouros» - Monodendri / Zagorohoria
Hotel «Arktouros» - Monodendri / Zagorohoria - Ioannina

«Η πίτα της Κικίτσας»

«Η πίτα της Κικίτσας»
«Η πίτα της Κικίτσας» στο Ζαγόρι

Ιππικό Πάρκο Λεπτοκαρυάς Θεσπρωτίας

Ιππικό Πάρκο Λεπτοκαρυάς Θεσπρωτίας
«Ιππικό Πάρκο Λεπτοκαρυάς Θεσπρωτίας» - ΑΝΟΙΧΤΑ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΑΠΟ 19.00 ΕΩΣ ΑΡΓΑ / ΓΙΑ ΠΡΩΙΝΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΤΗΛ. ΣΤΟ 6978 933 655

Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου 2012

Τα Ασκηταριά της Θεσπρωτίας

Τα Ασκηταριά της Θεσπρωτίας που γοητεύουν…
[Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο: "Epirus Post.gr"]


Αξιόλογοι Ναοί, λαμπρά Μοναστήρια, ταπεινά Εξωκλήσια και απομονωμένα Ασκητήρια συνθέτουν τον θρησκευτικό πλούτο της περιοχής και δίνουν τη δική τους μαρτυρία για το θρησκευτικό συναίσθημα των Θεσπρωτών, από την πρώιμη χριστιανική αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή.

Οι τόποι άλλοι γνωστοί κι άλλοι άγνωστοι αποπνέουν μια μοναδικότητα και μία ιερότητα.

Τα Ασκηταριά του Νομού Θεσπρωτίας, λιγότερο γνωστά, εξακολουθούν να αποτελούν σημείο αναφοράς για τους ντόπιους και να κουβαλούν την δική τους ιστορία.

Γωνιές ξεχωριστές όπως:

Το Ασκηταριό του Αγίου Αρσενίου του Ερημίτη
Σε μια μικρή σπηλιά, που βρίσκεται στην νοτιοανατολική απότομη πλαγιά του μικρού βουνού Ερημίτης (518 μ.) και σε μικρή απόσταση νοτιοανατολικά του χωριού Μόρφη (παλιό Μορφάτι) της επαρχίας Μαργαριτίου του Ν. Θεσπρωτίας, είναι χτισμένο ένα εκκλησάκι, αφιερωμένο στον Άγιο Αρσένιο. Το ασκηταριό, σύμφωνα με επιγραφή που υπάρχει στη δεξιά άκρη του χτιστού τέμπλου της, ιστορήθηκε από τους Χιονιαδίτες αγιογράφους Αναστάσιο και Παντούλη, το 1872.

Ασκηταριό Οσίου Νείλου
Βρίσκεται επάνω από τον δρόμο που οδηγεί από Φιλιάτες προς Τσαμαντά. Στην εξωτερική πλευρά του τοίχου που βρίσκεται στην είσοδο της σπηλιάς, σώζεται τοιχογραφία Αρχάγγελου και άλλες στο εσωτερικό της, του 14ου αιώνα. Μπορεί κανείς να προσκυνήσει στον σπηλαιώδη ναό στη βάση του βράχου.

Ασκηταριό Αγίου Αρσενίου
Στα βουνά της Παραμυθιάς σε μια απόκρημνη τοποθεσία πάνω από το χωριό Βέλλιανη βρίσκεται το Ασκητήριο του Αγίου Αρσενίου που τιμάται ιδιαίτερα από τους περίοικους στις 8 Μαΐου.

Με τα ασκηταριά της Θεσπρωτίας έχει ασχοληθεί επανειλημμένα και ο γνωστός Θεσπρωτός φυσιολάτρης, ιστορικός και φυσιοδίφης Μιχάλης Πασιάκος στο ιστολόγιό του: "La Bastia"


 

Ροδάνι
Ο φίλος μας ο Γιώργος ο Κώτσης
είχε πληροφορίες ότι κάτω από το Γηρομέρι
βρίσκονταν μια μεγάλη σπηλιά
η γράβα του Γιάννη.
Σκήτη
Πάνω από τη γέφυρα, σε μια εσοχή του απότομου γκρεμού
σώζονται τα ερείπια της σκήτης του Αγίου Νικολάου.
Ο Σ. Μουσελίμης γράφει:
"...Επικοινωνεί με τον έξω κόσμο με στενό
επικίνδυνο μονοπάτι επί του ραδιού
που μόνο εξασκημένα ξυπόλυτα ποδάρια
μπορούν να περπατήσουν..."

Αρχαιότητες της Θεσπρωτίας σ.254

Κάθε τόσο κατέβαινε ο Αρχάγγελος
να βάψει τα φτερά του.
Σαν κόψη τσεκουριού
που τη βουτάνε στο νερό...
Μ. Γκανάς
Ασκηταριό

Η σπηλιά όπου ασκήτευσε ο Όσιος Νείλος
μετατράπηκε σε ξωκκλήσι.
Η πάνω σπηλιά έχει αρχάγγελο φύλακα
ζωγραφισμένο στον εξωτερικό τοίχο.
Πάνω από το δρόμο υπάρχει κι άλλη σπηλιά
με χτισμένη την είσοδό της
με πολύ δύσκολη πρόσβαση.
Ίσως αυτές οι σπηλιές,
που σίγουρα ήταν λατρευτικοί χώροι από την αρχαιότητα
να έδωσαν το όνομα στο Γιρομέρι...
 
Αϊ Αρσένης


Η σπηλιά και το ξωκκλήσι του Άι Αρσένη
στον Ερμήτη κοντά στο Μορφάτι.

Κυριακή 26 Φεβρουαρίου 2012

Η ομάδα μας στο facebook

Η ομάδα της Γλούστας στο facebook ξεπέρασε τα 110 μέλη και λειτουργεί ήδη με νέα εμφάνιση!
Ευχαριστούμε πάρα πολύ όλους εσάς που είστε μέλη της ομάδας μας
και περιμένουμε  και όσους αγαπούν τη Γλούστα, τη Μουργκάνα, τη Θεσπρωτία
και την Ήπειρο γενικότερα, να μεγαλώσετε με τη συμμετοχή σας την παρέα μας!!!


Σάββατο 25 Φεβρουαρίου 2012

"Χάψα" ή "χάψαρος"




Η φωτογραφία είναι από τη σελίδα:
 ΗΠΕΙΡΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΠΙΟΥ - ΦΥΣΗΣ


Ένα από τα πιο γνωστά παιχνίδια της Αποκριάς είναι η χάψα!

[δείτε ένα σχετικό βίντεο, εδώ... >>>]

Η χάψα ήταν παιγνίδι που παίζονταν το βράδυ της Τυρινής, της τελευταίας Κυριακής της Αποκριάς, είτε οικογενειακά στα σπίτια είτε ομαδικά γύρω από τη φωτιά.
Ένα ή περισσότερα αυγά, βρασμένα σφιχτά,βουτηγμένα σε μπόλικο γιαούρτι, δεμένα προσεκτικά και αιωρούμενα με κλωστή από ένα μακρύ ξύλο ήταν ο στόχος των καρναβαλιστών που προσπαθούσαν να τα χάψουν, να τα φάνε χωρίς να τα πιάσουν με τα χέρια!
Τη χάψα την αιωρούσε κάποιος επιδέξιος και από τους παριστάμενους τυχερός ήταν εκείνος, που θα έβαζε τη χάψα στο στόμα για να τη φάει, ενώ άτυχοι ήταν όσοι πασαλείβονταν με το γιαούρτι και γίνονταν αντικείμενο περιπαιχτικών σχολίων από τους υπόλοιπους, χωρίς να έχουν φάει τη χάψα...

Μια πιο εύκολη παραλλαγή του παιχνιδιού είναι με μικρά λουκούμια-μπουκιές που δένονται από μια κλωστή και μοιάζει πολύ με τη χάψα. Οι άτυχοι βέβαια δεν τρώνε το λουκούμι, αλλά γεμίζουν με την άχνη των λουκουμιών, οπότε η διασκέδαση είναι επίσης μεγάλη!

Ο συμβολισμός του παιχνιδιού είναι προφανής: το στόμα θα πρέπει να "κλείσει" με ένα αυγό στην αρχή της Σαρακοστής και θα "ανοίξει" και πάλι με το πασχαλινό αυγό της Λαμπρής!


Χρόνια Πολλά!!!
Καλές Απόκριες και Καλή Σαρακοστή!


Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου 2012

Περί της "Μπράτσας" ή "Μπράτζας", συνέχεια...


Επειδή δεν είναι ξεκάθαρη η προέλευση του ονόματος "μπράτσα" αυτό προκύπτει, όπως φαίνεται, από τον θόρυβο που κάνουν τα κλαριά από τα πουρνάρια όταν καίγονται και ο ήχος μοιάζει με "πρατς πρατς" ή και "μπρατς μπρατς" οπότε η φωτιά ονομάστηκε "μπράτσα" ή "μπράτζα" όπου το (σ), λόγω πιο παχιάς προφοράς του,αντικαταστάθηκε σιγά σιγά με το (ζ). Το έθιμο, τώρα, να ανάβουν φωτιές με πουρνάρια ή με άλλα δέντρα τα οποία όταν καίγονται "κάνουν χαρακτηριστικό θόρυβο, τριξίματα και κρότους" έρχεται από πολύ παλιά όπως μαρτυρά και η λαϊκή παράδοση και συνδέεται με τα έθιμα των Χριστουγέννων, κάποια από τα οποία επεκτάθηκαν και στην περίοδο της αποκριάς, όπως οι μεγάλες εξαγνιστικές, προστατευτικές φωτιές την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς στην Ήπειρο - "Τζαμάλες" στα Γιάννενα ή "Μπράτσες" στη Μουργκάνα!

Άλλες ονομασίες για την αποκριάτικη φωτιά που δόθηκαν στην Ήπειρο είναι: α. Δέπω ή Βίβα. “Πανταχού και της περιοχής ταύτης ανάπτουσι περί λύχνων αφάς των απόκρεων στυλοειδή πυράν, ην εδώ Δέπω ή Βίβα καλούσι” (βλ. Ιω. Λαμπρίδου, ό.π. 1888, τ.4, σ.36). β. Καλολόγος. “Εις το Ζαγόριον της Ηπείρου η μεγάλη φωτιά, που ανάπτεται μετά το δείπνον της Κυριακής της Τυροφάγου, ονομάζεται Καλολόγος” (βλ. Γ. Μέγα, ό.π. σσ. 111-2).
Επίσης: τσιουτούρα, μπιμπίνα, φανός, τέμπλα, φωτιά, κρισιλιάγκα, καλός λόγος, σωρός, καλός λόγκος κλπ. [διαβάστε στο ιστολόγιο: "ΓΙΑΝΝΕΝΑ ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΕΥΕΡΓΕΤΩΝ" ένα εξαιρετικό αφιέρωμα στα έθιμα της Αποκριάς, στην προέλευση, τη σημασία και το συμβολισμό που έχουν οι φωτιές που ανάβουμε τις Απόκριες, εδώ... >>>
"Το αναμμένο πουρνάρι" και το έθιμο της φωτιάς
Όταν γεννήθηκε ο Χριστός και πήγαν οι βοσκοί να προσκυνήσουν, η νύχτα ήταν πολύ σκοτεινή. Σύμφωνα, όμως, με την παράδοση βρήκαν ένα ξερό πουρνάρι και έκοψαν τα κλαδιά του. Πήρε ο καθένας από ένα κλαδί στο χέρι, του έβαλε φωτιά και γέμισε το σκοτεινό βουνό χαρούμενες φωτιές, τριξίματα και κρότους. Αυτή η συνήθεια υπήρχε παλιά σε πολλά χωριά της Ηπείρου και όποιος πήγαινε στο σπίτι του γείτονα για να πει τα χρόνια πολλά, καθώς και όλα τα παντρεμένα παιδιά που πήγαιναν στο πατρικό τους για να φιλήσουν το χέρι του πατέρα και της μάνας τους, κρατούσαν ένα κλαρί πουρνάρι ή κάποιο άλλο φυτό που καιγόταν τρίζοντας. Στο δρόμο το άναβαν και το πήγαιναν έτσι αναμμένο στο πατρικό τους σπίτι γεμίζοντας χαρούμενες φωτιές και κρότους τα σκοτεινά δρομάκια του χωριού.

Ακόμη και σήμερα σε κάποια χωριά διασώζεται κάτι απ’ αυτή την παλιά συνήθεια. Πολλοί κρατούν στη χούφτα τους λίγα δαφνόφυλλα και πουρναρόφυλλα, που τα πετούν στο τζάκι μόλις μπουν και καλημερίζουν. Κι όταν τα φύλλα τα ξερά πιάσουν φωτιά κι αρχίσουν να τρίζουν και να πετάνε σπίθες, εύχονται: “Αρνιά, κατσίκια, νύφες και γαμπρούς!”

Σε πολλές πόλεις και χωριά ανάβονταν και ομαδικές φωτιές, για να διώξουν τα κακά πνεύματα. Στην Καστοριά άναβαν κέδρους στις άκρες των χωριών και στη Σιάτιστα άναβαν πυρές στις πλατείες χτυπώντας γύρω απ’ αυτές κουδούνια. Το διώξιμο του κακού γινόταν έτσι πιο αποτελεσματικό, αφού τα κουδούνια έχουν, όπως και η φωτιά, αποτρεπτική δύναμη, σύμφωνα πάντα με τις λαϊκές δοξασίες.


ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΒΑΘΥΤΕΡΟ ΝΟΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΑΜΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΩΝ ΦΩΤΙΩΝ
Γράφτηκε πως “η ιδέα και η θέα της φωτιάς στα σοκάκια και τους μαχαλάδες της παλιάς μικρής μας πόλης ζέσταινε τις καρδιές και τα κορμιά μικρών και μεγάλων, κάνοντας να αναθαρρεύουν στις εποχές και στις συνήθειές τους”. Κι αυτό είναι αλήθεια. Η φωτιά είναι ένα ιερό στοιχειό. Κρύβει μέσα της μεγάλη δύναμη, που μεταδίδεται σ’ όποιον έρθει σε σχέση μαζί της. Σχέση ιεροτελεστική.
Σ’ αυτήν ακριβώς την αρχέγονη πίστη στηρίζεται το έθιμο της φωτιάς, που πάντα στην κοινή αντίληψη του λαού θα έχει την δύναμη να αποδιώχνει το κακό. Να αποτρέπει τα “δαιμόνια”. Να επιφέρει την “κάθαρση”.
Οι τζαμάλες είναι ένα από αυτά τα λεγόμενα καθαρτήρια, ευετηρικά έθιμα, με τα οποία επιχειρεί ο λαός να ανοίξει την νέα χρονική περίοδο, αυτήν που στην προκειμένη περίπτωση θα πάρει την σκυτάλη από τον Χειμώνα. Να την “ανοίξει” όμως, με τις καλύτερες, όσο το δυνατό, προϋποθέσεις, αυτές που θα του εξασφαλίσουν την ευτυχία, την υγεία, την μακροημέρευση. Άλλωστε, το μέγεθος της φωτιάς και ο τόπος (ανάμεσα στα σπίτια, στις γειτονιές, στα σταυροδρόμια της πόλης κλπ.) όπου ανάβουν, τούτο αποδεικνύει: την καθαρτήρια και ευετηρική της δύναμη∙ ανάβουν για το καλό…
Ανάβουν και φωτίζουν στο πρόσωπο τους νυχτερινούς συμπο σιαστές, που συγκεντρωμένοι γύρω απ’ αυτές, τραγουδούν και χορεύ ουν τους κυκλικούς χορούς. Μέσα στο ξέσπασμα της χαράς και του κεφιού λύεται και το άγχος της καθημερινότητας της σύγχρονης ζωής, της οποίας ο μονότονος ρυθμός φθείρει τον άνθρωπο.
Κι είναι το άναμμα μιας φωτιάς, που δίνει συγχρόνως και το σύνθημα για δράση: προκαλεί ένα σκίρτημα στην καρδιά. Όπως φουντώνουν και λαμπαδιάζουν τα πισσωμένα κούτσουρα, το ίδιο “φουντώνει” και η καρδιά του ανθρώπου και η φύση ολάκερη που ετοιμάζεται να “φέρει” την ΄Ανοιξη...

Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου 2012

«Ξύυυλα για τσι μπράτζες! Παλούουουκια από τσι χράφτες!»

ΟΙ ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΣΤΗ ΡΑΒΕΝΗ


Εκεί στο μισοχώρι κάναμαν και τσι «μπράτζες» τσ’ απόκριες.
Τα παιδιά μαζεύαμαν ξύλα απ’ όλο το χωριό από μέρες, όσο να γιομίσει ο πλάτωνας ως τη γκριμπότα. Πάντα τα μαζεύαμαν, λέγαμαν κι ένα τραγούδι, σα να φοβερίζαμαν:

«Ξύυυλα για τσι μπράτζες! Παλούουουκια από τσι χράφτες!»


Άχαε ο τόπος από τσι φωνές. Καμπόσες γυναίκες μας ήλεγαν μοναχές τους: «Διαβείτε κι από δω μωρέ σκασμένα να πάρετε τούταγια τα κλαρούδια!». Καμπόσες μας έδιναν καμιά τσιέτα, ούτε ζαλίκι καλά, καλά, όσο για να μας περγελάσουνε. Κόταγαν να μη δώκουν; Ήξεραν τη νύχτα τι θα τσι βρει. Ταχιά, πάντα σκόλαγαν τα ξύλα, μας έστελναν οι μεγάλοι να πάμε να κλέψωμε απ’ τσι θημωνιές.


Όποιος δεν είχε δώκει απ’ τη μέρα, την πλήρωνε τη νύφη πρώτος. Όλα τα πουρνάρια που είχε για το φούρο κι όλη τη θημωνιά μπορεί να σκώναμαν, χέρι με χέρι, άμα δε μας έπαιραν χαμπέρι! Μπροστά στην Εκκλησιά έκαναν οι μεγάλοι τη φωτιά τότες. Έφτανε η μπράτζα τα μεσουράνια. Γιόμιζε ο τόπος πιτσιλήθρες όταν έριναν καμιά κλάρα από πουρνάρι. Το καρβούνισμα πάαινε οριό. Άμα τήραγες σε καθρέφτη, σκιάζοσουν μαναχός σου. Εμείς τα παιδιά ντυνόμασταν κάμποσα με τίποτε ρουτιά, και μπουλώναμαν και τα μούτρα με κανα μαντίλι λάγιο από τσι βάβες. Άλλοι έφκιαναν προσωπίδες από χαρτόνια και μας έσκιαζαν.


Παντα νύχτωνε, αρχίναγαν οι μεγάλοι και τα αποκριγιάτικα τα παιγνίδια. Το Βαλμά, την καβαλτσούρα, το κατσικάρι, το βελόνι, το ντμπρου… Και κατόπι αρχίναγαν τα τραγούδια τσ’ απόκριγιας: το «ντάφκαρος και μαγκαβέλος», «μπροστινός όπου χορεύει», «τ’ Άγιο Γιάννη γιόρταζα», «μια γριγιά μονοδοντού» και άλλα. Χόρευαν και τον Ντελή παπά, με τον παππου Γιάννη - τον πάππου μου - μπροστά, και τραγούδαγαν με το στόμα. Χόρευαν και το «μωρέ Γιάννη Μπουκουβάλα» και τραγούδαγαν. Καμιά βολά ήφερνε το γραμμόφωνο ο μπαρμπα Βασίλης, και χόρευαν και με ταύτον.


Εμείς τα παιδιά δε λαρώναμαν! Ασιγούρευτα, πέρα, δώθε. Παίναμαν πίσω από τσι πάππουδες που πρώνονταν στη στια, και ρίναμαν μέσα γκελέδες με κατούρι και κατσικάρια, κι έκαναν «Μπαμ!» και έβγαζαν τα δαυλιά όξω. Καίουνταν τα ταλαγάνια και οι βράκες, και τα φουστάνια των γυναικώνε, από τα καρβούνια που πετάουνταν. Πάαινε ο σκουσμός από τσι γυναίκες οριό. Μας έπαιραν κυνήγι απάνω τα σοκάκια κατόπι, με τα σκόπια και με τα λιθάρια, αλλά πού να μας πιάκουν. Χανόμασταν μεσ’ τα τζάτια, όσο που να ματά ‘ρθομε πάλε για ζουλούμια. Τσι τσιούπρες όλες τσι κάναμαν γκαμπράνι από τα καρβουνίσματα. Όλος ο κόσμος άντενε με τε μας, κατσιαούνια μας ήλεγαν!Καμπόσοι μεγάλοι κάθουνταν στην προύσια ως το πουρνό, που διάβαινε ο κόσμος για την Εκκλησιά. Γένονταν και άργανο απ’ τα ούζα καμπόσοι, γι αυτό.

(Απόσπασμα από το κείμενο "Η εποχή του πλαστικού" του παπα-Γιώργη μας)




«Μου έχουν λείψει πολύ εκείνες οι Απόκριες. Η «μπράτζα», λίγο τσίπουρο, πίτες φτιαγμένες από τις γυναίκες του χωριού, μαζί με την καλή διάθεση όλων μας, έφτανε και περίσσευε για να γεμίσουμε ένα βράδυ με γέλια και χαρά την πλατεία του χωριού, τιμώντας τις παραδόσεις του τόπου μας. Ξαφνικά, αρχίσαμε να «κρυώνουμε» …Και καταλήξαμε να είμαστε κλεισμένοι σε τέσσερις τοίχους, των σπιτιών μας ή της ταβέρνας του χωριού. Κι εγώ -που δεν αντέχω τους τοίχους- βρέθηκα πέρυσι τέτοιες μέρες στη «μπράτζα» της Βροσύνας, ν’ αναρωτιέμαι γιατί έχουν χαθεί όλα αυτά, γιατί τ’ αφήσαμε να χαθούν…»

Eleni Tzortzi

Και όμως δεν χάθηκαν όλα...

Η Αδελφότητα Ραβενιωτών αποφάσισε να οργανώσει εκδρομή στο χωριό,
για να "ζεσταθούμε" όλοι στην "Μπράτζα"!
Το πούλμαν θα αναχωρήσει από τον Άγιο Αντώνιο (Περιστέρι) το Σάββατο στις 3.00 το μεσημέρι
και θα επιστρέψει στην Αθήνα την Δευτέρα το βράδυ.
Για να καλυφθούν τα έξοδα του πούλμαν η τιμή του εισιτηρίου ανέρχεται στα 35ευρώ/άτομο,
αλλά η Αδελφότητα αναλαμβάνει την κάλυψη μέρους των εξόδων
 και η τιμή του εισιτηρίου ορίζεται στα 25ευρώ/άτομο.
Ενημερώστε όσους μπορείτε και δηλώστε συμμετοχή μέχρι την Παρασκευή το μεσημέρι
στα τηλέφωνα: 6944.204.406 και 6947.611.295.





Μακάρι να μπορέσουν κι άλλες αδελφότητες να μιμηθούν την κίνηση αυτή της Αδελφότητας Ραβενιωτών και να αναβιώσουν και πάλι όλα τα παλιά έθιμα του τόπου μας, ώστε να τα γνωρίσουν και οι νεότερες γενιές και να γεμίσουν γέλια και φωνές οι έρημες πλαγιές της Μουργκάνας!


Καλές Απόκριες
και
Καλή Σαρακοστή !!!

Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου 2012

Αποκριάτικα παιχνίδια στη Ραβενή

ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ:





ΒΑΛΜΑΣ: Στο Βαλμά, πιάνονταν οι άντρες από τη μύτη του σακακιού ο ένας με τον άλλονε, κι ήφερναν γύρες. Ο πρώτος στη αράδα έκανε τον αφέντη, και κράταε το λορί στο χέρι, κι ο πατηνός το Βαλμά. Αρχίναγε ο αφέντης κι ήλεγε του Βαλμά: «Βαλμά, Βαλμά!» «Ορίστε αφέντη σκατοφάη!» «Τι τα ‘κανες ορέ κείνα τα παλιάλογα που σο ‘δοκα να τα ποτίσεις;» «Τα πήγα στο βάλτο να τα ποτίσω και βούλιαξαν, και σ’ έφαε ο λύκος κι εσένα κι αυτά.» «Τα τομάρια ορέ τι τα ‘κανες;» «Τα φύλαξα για να τά εις να σκεπαίνεσαι.» «Τα άντερα τι τά ‘κανες ορέ;» «Τα ‘κανα τριχιές για να ζαλώνετε η γυναίκα σου.» Ήλεγαν και καμιά βολά ότι τσι πάαινε στη γνώμη κείν’ την ώρα. Νευρίγιαζε κατόπι ο αφέντης, και κυνήγαγε το Βαλμά να τον βαρέσει με το λορί, και τσ’ έπερε σβάρα όλους.

ΚΑΒΑΛΤΣΟΥΡΑ: Στην καβαλτσούρα, κάθουνταν 5-6 άντρες κύκλο, τσιουλωμένοι με τα κεφάλια ψω μέσα, κι έκαναν τη γομάρα. Ένας έρχουνταν γύρα με δυο λοριά σμιγμένα, και φύλαε να μην καβαλκέψει καένας. Όποιος ζιύγωνε, τον πετσόκοβε με το λορί. Όπου τον έπαιρε. Στα μούτρα, στσι πλάτες, στα ποδάρια! Άμα κατάφεραν να καβαλκέψουνε από την άλλη ομάδα, έχαναν και κάθουνταν οι άλλοι να κάνουν τη γομάρα.

ΚΑΤΣΙΚΑΡΙ: Στο κατσικάρι, κάθουνταν άντρες και γυναίκες όλοι στη αράδα στο πεζούλι, και διάβαινε ένας με το λορί στο χέρι, κι έκανε πως άφηνε ένα κατσικάρι μεσ’ τη χούφτα τα αλλουνού. Ώσπου τ’ άφηνε στον πάτο σε κάποιονε, και κατόπι ρώταγε ποιος το χενε. Άμα δεν το ‘βρισκες, έτρωγες μια με το λορί στην απαλάμη. Άμα το ‘βρισκες, έτρωγες τρείς γερές μ’ όλη τη δύναμη, κι έπαιρνες το λορί. Πάαινε το ξύλο, τρεις παράδες.

ΝΤΜΠΡΟΥ: Στο ντμπρου, πιάνονταν οι άντρες απ’ τη μέση, μισοί από τη μια μεριά, και μισοί από την άλλη, και τράβαγαν οι μισοί τσ’ άλλνούς τσι μισούς, και φώναζαν: «ντμπρουουου… στη λούτσα!». Κανόνιζαν να ρίξουνε η μια ομάδα την άλλη μεσ’ τη λούτσα, αλλά στον πάτο έμπαιναν όλοι μέσα. Το βελόνι ήτανε όμοιο με το κατσικάρι. Μόνο που όταν ρώταγαν ποιος το χει, έπιαναν το ποδάρι του διπλανού ο καθένας απ’ το γόνα, και το βάρεγαν στο σιάδι με τη μπάτσα. Έβγαζαν τα κουφά, κατως μας ήλεγε ο μακαρίτης ο πάππου Αρστείδης, γιατί εγώ δεν το θυμιέμαι αυτό το παιγνίδι.

ΧΑΨΑΣ: Κατόπι ήφερνε ένας γύρα μ’ ένα αυγό διαβασμένο στο ράμμα, κρεμασμένο σ’ ένα σκόπι, κι έκανε το χάψα. Και τήραγαν να το χάψουνε, όλο με τα τσιέφλια καμιά βολά. Μας τον έκαναν και στο σπίτι οι μάνες το χάψα, και τηράγαμαν ποιος θα μπορέσει να το χάψει, για να το φάει στον πάτο.

(Απόσπασμα από το κείμενο "Η εποχή του πλαστικού" του παπα-Γιώργη μας)

Τρίτη 21 Φεβρουαρίου 2012

Τα πήραμε τα Γιάννενα...


«Δεν ήρθε πρώιμα η άνοιξη κι ουδέ το καλοκαίρι.
Χαιρόμαστε, χορεύουμε και ψιλοτραγουδάμε,
γιατί ελευτερωθήκανε, αητέ, τα Γιάννενά μας!»

Ο ελληνικός στρατός μπαίνει στα ελευθερωμένα Γιάννενα.
Πίνακας του ζωγράφου Κενάν Μεσσαρέ

Το λεν τα μαύρα Γιάννενα, το δόλιο Κακοσούλι,
το λεν κι απ' τη βαριά σκλαβιά, βασανισμένοι δούλοι.

Το λεν κι όσες γκρεμίστηκαν στα κράκουρα του λόγγου,
Σουλιώτισσες που χόρεψαν στις ράχες του Ζαλόγγου.

Το λένε τα ψηλά βουνά κι οι δροσερές βρυσούλες,
το λένε καμαρόφρυδες, κόρες Γιαννιωτοπούλες.

Το λέει αρματολού σπαθί και κλέφτη γιαταγάνι
το λένε χτύποι και βροντές στο τρομερό Μπιζάνι.

"Τα πήραμε τα Γιάννενα μάτια πολλά το λένε,
μάτια πολλά το λένε όπου γελούν και κλαίνε."

Δείτε πλούσια αφιερώματα με πολλές φωτογραφίες και βίντεο
από την απελευθέρωση των Ιωαννίνων, εδώ... >>>

Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2012

Τιμή μεγάλη και τρανή πουν’ αργαλειός στο σπίτι...

Η τέχνη του αργαλειού. Το επάγγελμα της υφάντρας.

Ο αργαλειός ως οικιακό εργαλείο είναι αρχαιότατο και αναφέρεται από τον Όμηρο ως ιστός. Η Πηνελόπη ύφαινε τη μέρα και ξεΰφαινε τη νύχτα για να ξεγελά με τον τρόπο αυτό τους "μνηστήρες" ώστε να την περιμένουν ώσπου να τελειώσει το "διασίδι" της. Η θεά Αθηνά στην αρχαιότητα προστάτευε την υφαντική τέχνη γι' αυτό ονομαζόταν "Εργάνη Αθηνά". Πολλά από τα δημοτικά μας τραγούδια είναι αφιερωμένα στον αργαλειό και την ύφανση.
Στα παλιά χρόνια και στην περιοχή της Μουργκάνας οι γυναίκες ασχολούνταν με το κέντημα και την ύφανση.
Ο αργαλειός φτιαχνόταν από τέσσερα ισομεγέθη γερά και βαριά όρθια ξύλα δέντρου, που συνδέονταν και με άλλα ξύλα, με ειδικούς αρμούς και είχε τα εξής εξαρτήματα: Δύο «αντί» που στο ένα τυλιγόταν το στημόνι και στο άλλο το υφάδι, διάφορα χτένια, δύο ποδαρικά, τέσσερα μιτάρια, το ξυλόχτενο, την ποταμίστρα, την κουρούνα, τις τροχαλίες, τις σαΐτες, το κάθισμα και τους συνδετήρες.
Ήταν η σημαντικότερη μηχανή για την οικιακή οικονομία της οικογένειας σ’ όλες τις περιοχές της Ελλάδας έως τις αρχές της δεκαετίας το 1970.
ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΛΛΙΟΥ





"Το κεντημα ειναι γλεντισμα,
η ροκα ειναι σεργιανι,
η σαρμανιτσα κι ο αργαλειος
ειναι σκλαβια μεγαλη"


1.Λαναρια - Ξασιμο
2.Η ροκα.
3.Το αδραχτι.
4.Η δρουγα.
5.Το σφοντυλι.


ΤΟ ΣΤΗΜΟΝΙ

Το στημόνι ήταν κόκκινο ή λευκό βαμβακερό νήμα του εμπορίου που τοποθετούνταν κατά μήκος του αργαλειού, τεντωμένο. Πάνω του γινόταν η ύφανση. Το στημόνι το μπομηθεύονταν σε "κούκλες" και περνούσε από διάφορες φάσεις μέχρι να τυλιχτεί στο "αντί":

1ον: To τοποθετούσαν στην ανέμη και με το ανεμίδι τυλιγόταν στα καλάμια.
2ον: Τα καλάμια τα είχαν τοποθετήσει πάνω στην κλουβίστρα.
3ον: Από τα καλάμια τυλιγόταν σε δύο ξύλα που ήταν καρφωμένα στο έδαφος αρκετά μακριά το ένα από το άλλο. Σε μερικές γειτονιές ήταν μόνιμα τοποθετημένα.
4ον: Στήριζαν το πίσω «αντί» στις δύο τυλίχτρες και τύλιγαν πάνω του το νήμα.
5ον: Κατόπιν έκαναν το μίτωμα, δηλαδή τοποθετούσαν το στημόνι στα μιτάρια και μετά στο χτένι.
6ον: Μετά πήγαιναν το «αντί» στον αργαλειό και έδεναν το στημόνι στο μπροστινό «αντί».

ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗΜΟΝΙΟΥ

1)Ανέμη: ξύλινο εργαλείο που περιστρεφόταν για το ξετύλιγμα της κούκλας του νήματος.
2)Ανεμίδι: μηχάνημα που συμπλήρωνε την ανέμη, όπου με την περιστροφή του τροχού της ξετύλιγε το νήμα από την ανέμη και το ξανατύλιγε σε καλάμια ή μασούρια.
3)Κλουβίστρα: ορθογώνια ξύλινη συσκευή που προσαρμόζονταν τα καλαμίδια.
4)Καλαμίδια: μικρά καλάμια που πάνω τους μαζευόταν το νήμα, όταν ξετυλίγεται από την ανέμη.
5)Τυλίχτρες: ξύλινες χοντρές διχάλες που τις έμπηγαν στο έδαφος και πάνω τους ακουμπούσε το πίσω «αντί» για να τυλιχτεί πάνω του το στημόνι. Σε μερικές γειτονιές ήταν μόνιμα τοποθετημένες.

ΤΟ ΣΤΗΣΙΜΟ ΤΟΥ ΑΡΓΑΛΕΙΟΥ


Ο αργαλειός αποτελείτο από πολλά εξαρτήματα. Όταν τα συναρμολογήσουμε και βάλουμε το στημόνι, (βάζω βιλάρι) έχει στηθεί ο αργαλειός και είναι έτοιμος για την ύφανση του υφαδιού.


Εξαρτήματα του αργαλειού:

1) Αντιά: δύο στρογγυλά ξύλα με διάμετρο 10-15 εκατοστών που στο ένα άκρο έχουν τετράγωνη κατάληξη με τέσσερες τρύπες. Στο μπροστινό (προστάντι), που το συγκρατεί η κουρούνα, τυλίγεται το υφαντό καθώς φτιάχνεται , ενώ το άλλο στο πίσω μέρος (πισάντι), πάνω στο οποίο τυλίγεται το στημόνι, το συγκρατεί η ποταμίστρα.

2) Κουρούνα: κοντόχοντρο κυλινδρικό ξύλο που στηρίζει το «προστάντι» και το συγκρατεί.
3) Ποταμίστρα: μακρύ κυλινδρικό ξύλο που στηρίζει και συγκρατεί το «πισάντι».
4) Χτένι: παραλληλόγραμμο με ύψος 10-12 εκατοστά περίπου, με πλήθος από λεπτά δόντια από καλάμι που προσαρμόζονται σε δύο στενά παράλληλα καλάμια ή ξύλα.
5) Μιτάρια: κυλινδρικά ξύλα παράλληλα μεταξύ τους που πάνω τους είναι δεμένοι πολλοί λεπτοί σπάγγοι. Ανάλογα με το υφαντό άλλοτε χρησιμοποιούσαν δύο και άλλοτε τέσσερα.
6) Ξυλόχτενο: δύο οριζόντια ξύλα με αυλακιές. Αυτά δένονταν με δύο μικρότερα ξύλα κάθετα. Μέσα τους προσαρμόζεται και κλειδώνει το χτένι με το οποίο χτυπιέται το υφάδι.
7) Σαΐτα: ξύλο ελλειψοειδές που ήταν σκαμμένο εσωτερικά και κατά μήκος συγκρατούσε μια βέργα. Στη βέργα τύλιγαν το βαμβακερό νήμα που με το πέταγμα περνούσε μέσα στο στημόνι.
8) Μασούρι: ξύλο λεπτό, μήκους 40-50 εκατοστών που τύλιγαν πάνω του το μάλλινο νήμα που με το πέταγμα περνούσε μέσα στο στημόνι.
9) Ποδαρικά: δύο μικρά ξύλα συνδεδεμένα με τα μυτάρια που τα πατούσαν διαδοχικά. Έτσι άνοιγε το στημόνι (το στόμα) για να περνάει η σαΐτα.
Με τη ρόκα στο χέρι.
Από το προσωπικό αρχείο της κας Σωτηρίας Μούτσου - Χίνου

ΤΑ ΥΦΑΝΤΑ ΤΟΥ ΑΡΓΑΛΕΙΟΥ

Στην αρχή της λειτουργίας του αργαλειού ύφαιναν δοκιμαστικά ένα πρόχειρο κομμάτι ύφασμα μέχρι να μπει σε κανονική λειτουργία.
Τα υφαντά του αργαλειού ήταν κυρίως κλινοσκεπάσματα, στρωσίδια, ενδύματα, διακοσμητικά κ.α.
Απλάδι (το): ρούχο από προβατόμαλλο. Το χρησιμοποιούσαν κυρίως για τα σαμάρια των ζώων σε γιορτές, γάμους, πανηγύρια και για στρωσίδια. Στα μεγάλα δωμάτια έστρωναν την σαλαπάδα που ήταν μεγάλο υφαντό.
Γιούρντα (η): γυναικείο πανωφόρι που είχε σιρίτια.
Δισάκι (το): διπλό σακούλι που κρεμιόταν συνήθως στον ώμο.
Κουβέρτα (η): υφαντό που χρησιμοποιούσαν για φιγούρα για στρωσίδι κρεβατιών, από μάλλινο υφάδι και βαμβακερό στημόνι.
Κουρελού (η): υφαντό που χρησιμοποιούσαν για στρωσίδι, που γινόταν από στενόμακρα κομμάτια φθαρμένων ρούχων (παλιόρουχων).
Ματαράτσι (το): μάλλινο σκούρο κλινοσκέπασμα που το χρησιμοποιούσαν για να μεταφέρουν άχερα και για σακούλες δημητριακών.
Μπαντανία, μαντανία, βελέντζα (η) : χοντρό χνουδωτό μάλλινο κλινοσκέπασμα χτυπημένο στην νεροτριβή.
Σάϊσμα (το): υφαντό από κοζά (γιδόμαλλο) χτυπημένο στην νεροτριβή, που το έστρωναν στο δάπεδο και κυρίως στο παραγώνι.
Σακούλι, ταγάρι (το): υφαντό με σχέδια που με σχοινί κρεμιόταν στον ώμο. Το χρησιμοποιούσαν τα παιδιά για σχολική τσάντα.
Φλοκάτη (η): υφαντό από μάλλινα μικρά κομμάτια νήματος (φλόκια) φυτεμένα στο στημόνι. Στην νεροτριβή γινόταν χνουδωτή.
Τιμή μεγάλη και τρανή πουν’ αργαλειός στο σπίτι,
το κάθε δόντι του χτενιού αξίζει μαργαρίτη.

Όλα τα ρούχα του αργαλειού τα τοποθετούσαν σε στοίβες διπλωμένα κάθετα στο «γήκο» ή «γιούκο». Τακτικά τα έβγαζαν να αεριστούν στα μπαλκόνια και στα παλούκια ( ξύλινοι φράχτες).

ΠΛΕΧΤΑ

Βελέσι (το): πλεχτό γυναικείο μισοφόρι.
Μπελερίνα (η): κοντή διπλή εσάρπα πλεγμένη με προβατόμαλλο.
Καλτσούνια (τα): γυναικείες και ανδρικές πλεχτές κάλτσες
Γάντια
Σκούφοι κλπ.
(Πηγή ΒΙΚΙΠΕΔΙΑ)
ΠΑΛΑΝΤΖΑ
Είδος ζυγαριάς παλιού τύπου που αποτελείται από έναν κανόνα με κινητό αντίβαρο (βαρίδι) και ένα δίσκο,
[η μπαλάντζα του πλανόδιου μανάβη] .
ΣΟΦΡΑΣ
Μικρό στρογγυλό τραπεζάκι με πολύ κοντά πόδια, ίσως ασιατικής προέλευσης, που χρησιμοποιείτο παλιότερα ως οικογενειακή «τραπεζαρία» αλλά και για το πλάσιμο των φύλλων για τις παραδοσιακές χωριάτικες πίτες!!!








Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2012

Θέλεις στην κούνια βάλε με, θέλεις στη σαρμανίτσα...


Γυναίκα Ηπειρώτισσα
με τη σαρμανίτσα της ζαλικωμένη.

Από το βιβλίο του Βασίλη Ι. Τσοπόκη:
"Και πάλι θ' ανταμώσουμε"
Σαρμανίτσα. Είδος κούνιας που χρησιμοποιούνταν στην περιοχή της Ηπείρου. Είναι μικρό ξύλινο φορητό κρεβατάκι, καμωμένο από τρεις κοντόπλατες σανίδες καρφωμένες σε σχήμα σκαφιδιού και στερεωμένες σε δύο τέτοιες κάθετες με στρογγυλή βάση, πλατύτερη και πιο ψηλή προς το κεφάλι και χαμηλότερη των ποδαριών η άλλη. Υπήρχαν σαρμανίτσες σκέτες, άλλες χρωματισμένες με διάφορα επάνω στολίσματα, όπως λουλούδια κ.α.

Εκεί μέσα, τυλιγμένο στα σπάργανά του, σε τρόπο που μόνο το κεφάλι μένει κάπως ελεύθερο, ξαπλώναν το μικρό, πάντοτε ανάσκελα. Αφού το έδεναν με μια ειδική μάλλινη παρδαλή τριχιά(φασκιά) που την περνούν πολλές φορές στις τρύπες που υπάρχουν επίτηδες στις ημικυκλικές πλαϊνές σανίδες, έτσι που να είναι αδύνατο να λυθεί από μοναχό του, το σκεπάζανε. Ήταν τόσο καλά στερεωμένο στη σαρμανίτσα, το μωρό ώστε πολλές φορές οι μανάδες βύζαιναν το μωρό στρέφοντας ελαφρώς αυτήν και το σώμα τους, χωρίς να ελευθερωθεί το μωρό. Για να μη πουμπωθεί (σκάσει) το μωρό , υπήρχε πάνω απ΄το κεφάλι του (εξάρτημα της κούνιας) ειδικό ξύλινο στεφάνι που το έλεγαν «κρόθο».
Σαρμανίτσα Ηπείρου
(Λαογραφικό μουσείο
 "Παραδοσιακή Φλόγα")
Έτσι το μωρό ανάπνεε και κοιμόταν άνετα και κουνώντας το η μάνα του
και νανουρίζοντάς το ταυτοχρόνως, αποκοιμιόταν. Το κούνημα της σαρμανίτσας γινόταν και με τα πόδια, όταν η μάνα είχε πιασμένα τα χέρια με γνέσιμο, μπάλωμα, ή πλέξιμο.

Όπως λέει και το ηπειρώτικο δημοτικό τραγούδι :
"Εγώ ν' ο μαύρος γέρασα κι εσύ θέλεις παιχνίδια.
Θέλεις στην κούνια βάλε με θέλεις στη σαρμανίτσα,
και με τα πόδια κούνα με και με τα χέρια πλέξε,
και με το στόμα Χάιδω μου γλυκά λογάκια λέγε….".
Το μικρό, ώσπου να περπάταγε καλά στα πόδια του, εκεί περνούσε τον πιο πολύ καιρό και μέσα σ΄αυτή το κουβάλαγε η μάνα του και στις δουλειές τις αγροτικές, ώρες μακρυά από το σπίτι και μαζί της το ΄δερναν κι αυτό οι βροχές και τα λιοπύρια, τα κρύα και οι αγέρηδες. Το 'παιρνε μαζί της ακόμα και στην εκκλησιά.




Βιβλιογραφία: Σπύρος Στούπης- Πωγωνησιακά και Βησσανιώτικα, Εκδόσεις Δωδώνη

Πηγή: "Ο ΠΥΡΡΟΣ" ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΗΠΕΙΡΩΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ

Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2012

Στον Τάκη από τη Λίστα!

Ένα αφιέρωμα, σήμερα Ψυχοσάββατο, στον Τάκη Λίζα από τη Λίστα, τον άνθρωπο που στήριξε με την παρουσία του όλα τα χωριά της Μουργκάνας και που δυστυχώς έφυγε τόσο νωρίς από κοντά μας αφήνοντας ένα μεγάλο κενό όχι μόνο στο χωριό του, στη Λίστα, αλλά και σε όλα τα πανωχώρια της Μουργκάνας των οποίων υπήρξε η φωνή και η έκφραση για πολλές δεκαετίες.
Εμείς οι Γλουστινοί που είχαμε τη χαρά και την τύχη να τον γνωρίσουμε είναι βέβαιο πως θα μας λείψει πολύ, όπως και σε όλους όσους τον ήξεραν.
Η εικόνα του και ο καλοσυνάτος λόγος του θα μείνουν στη μνήμη μας ανεξίτηλα για πάντα.


[Για να διαβάσετε τα κείμενα κάντε δεξί κλικ πάνω στην εικόνα και επιλέξτε:
"άνοιγμα σύνδεσης σε νέο παράθυρο" ]
[αναδημοσίευση κειμένων από την εφημερίδα: "ΤΑ ΝΕΑ ΤΩΝ ΦΙΛΙΑΤΩΝ"]

Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 2012

Γράμμα του χειμώνα...

Ελπίζοντας πως ο χειμώνας θα μας αποχαιρετήσει πολύ σύντομα...


Ένα καταπληκτικό τραγούδι, με τη θεϊκή φωνή του Δημήτρη Υφαντή,
το οποίο μου έστειλε ο φίλος και συγχωριανός Βαγγέλης Σταμούλης
και του το αφιερώνω με όλη μου την αγάπη!

Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου 2012

Απαγορεύεται από σήμερα η αλιεία καραβίδας στον Καλαμά


Με απόφαση του Περιφερειάρχη Ηπείρου κ. Αλεξ. Καχριμάνη απαγορεύεται η διενέργεια αλιείας της καραβίδας (Astacus fluviatilis) από 15 Φεβρουαρίου μέχρι 31 Μαΐου 2012 με κάθε αλιευτικό μέσο και εργαλείο στον ποταμό Καλαμά, σε όλο το μήκος του ποταμού και σε όλους τους παραποτάμους αυτού, καθώς και σε όλους τους ποταμούς και τα υδάτινα οικοσυστήματα της Ηπείρου.
Σκοπός της απόφασης είναι η προστασία της αναπαραγωγής του είδους και των φυσικών πληθυσμών.




Καλαμάς
Tο τσιέπι στο Παρκιό, το βράχο απ' όπου αντικρίζεις το Φραγγοπήδημα.

Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2012

Οι "ακρίτες" των Φιλιατών και της Μουργκάνας, αβοήθητοι και μόνοι...



Ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο τελευταίο φύλλο της εφημερίδας:
και με το οποίο συμφωνούμε απόλυτα!
Η πολιτεία θα πρέπει να φροντίσει και για την ασφάλεια των κατοίκων
στις παραμεθόριες περιοχές,
και να μην τους εγκαταλείπει αβοήθητους και μόνους,
μιας και είναι αυτοί που "φυλάνε ακόμα Θερμοπύλες" στις εσχατιές της πατρίδας μας!


Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου 2012

Εκδήλωση αφιερωμένη στον Θεσπρωτό δημιουργό Μήτς Μήτση!

Η ΠΑΝΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΑΔΑΣ, η ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΜΟΥΡΓΚΑΝΑΣ
και το Περιοδικό "Ηπειρος Άπειρος Χώρα"

σας προσκαλούμε τη Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2012
και ώρα 6 μ.μ. στο Πνευματικό Κέντρο Ηπειρωτών: Κλεισθένους 15, Αθήνα, 7ος όροφος,
για να παρακολουθήσετε εκδήλωση αφιερωμένη
στον Μήτς Μήτση και την πολύχρονη πνευματική, πολιτιστική και κοινωνική του προσφορά.

Για την επικοινωνία σας:
Π.Σ.Ε. Τηλ. 210.3243822 & Ε-mail: info@panepirotiki.com
"Ήπειρος Άπειρος Χώρα": Τηλ. 210.5154920
Ε-mails: ipiros@otenet.gr & vassokrat@yahoo.gr


Ο Μήτς Μήτσης είναι αυτοδίδακτος, αυτοδημιούργητος, ιδιόρρυθμος, με χρηστικές ιδιαιτερότητες.
Απρόβλεπτος, δύστροπος, πείσμων και ασυμβίβαστος με τα κακώς κείμενα. «Αναρχοαυτόνομος», όπως τον χαρακτήρισαν. Ένας ανήσυχος, αμετανόητος και «απροσάρμοστος» χωριάτης στην Αθήνα, θα λέγαμε. Απεχθάνετε τα κυκλώματα και μάχετε κάθε κατεστημένο. Περιφρονεί ανόητους, περγαμηνές, αξιωματούχους και μένει αδιάφορος στην κριτική τους. Μισεί το άδικο, τον καιροσκόπο, το συκοφάντη, τους επιδειξίες και είναι σκληρός στην αχαριστία και τα ψέματα. Αγαπάει και συμμαχεί με τους ανήμπορους και τους κατατρεγμένους...


...Είναι από το Πολύδροσο Θεσπρωτίας, το παλιό Βλαχώρι και γεννήθηκε στο Κάτω Ζάλογγο Ιωαννίνων μέσα σε καλύβα στον πόλεμο του 1940, όπου είχε καταφύγει η μητέρα του με τη γιαγιά και τις δύο μεγαλύτερες αδερφές του, ενώ ο πατέρας του πολεμούσε στο μέτωπο. Μεγάλωσε στα βουνά, στα λαγκάδια και στα ποτάμια, βόσκοντας τα γιδοπρόβατα, καλλιεργώντας τα λιγοστά χωράφια και το μικρό αμπέλι, βιώνοντας τα ήθη και έθιμα της πατρίδας του κι έτσι οι δεσμοί του είναι άρρηκτα δεμένοι με την παράδοση. Η κατοχή, ύστερα ο εμφύλιος και μετά στην Αθήνα η μετεμφυλιοπολεμική περίοδος που βρέθηκε δεκαεξάχρονος, ολομόναχος, αναζητώντας να ζωντανέψει το όνειρο, σφράγισαν βαθιά τη μνήμη του...

...Έχει ασχοληθεί με την ποίηση, τη λογοτεχνία και το θέατρο και έγραψε 14 βιβλία πάνω σε όλα τα είδη. Ποίηση, μυθιστόρημα, διήγημα, θέατρο. Το τελευταίο του βιβλίο «ΚΥΑΝΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ» έχει τυπωθεί και στη γραφή Braille. Όλα του τα έργα είναι εικόνες και ακούσματα από την πλούσια, πολύπλευρη και δύσκολη πορεία της ζωής του, όπου συμβουλεύεται και τους άλλους για πληρέστερη μαρτυρία των γεγονότων, επειδή δεν αρκείτε στην απλή θύμηση και αφήγηση...

...Το θεατρικό δρώμενο «Στο Μαχαλά της Γιαννούλας», όπου σκηνοθέτησε ο ίδιος, παίχτηκε από τη θεατρική ομάδα της Ομοσπονδίας Μουργκάνας στο θέατρο Δόρα Στράτου το 2005, στο θέατρο Βράχων στο Βύρωνα, στους Φιλιάτες και σε χωριά της Ηπείρου...

Για το έργο και την προσφορά του έχει τιμηθεί από δεκάδες πολιτιστικούς Συλλόγους όπως Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδος, Ομοσπονδία Μουργκάνας, κ.ά.


Διαβάστε ένα εκτενές και αναλυτικό αφιέρωμα στον Θεσπρωτό δημιουργό Μητς Μήτση
στην ιστοσελίδα: n-ioanninon [portal για την πόλη των Ιωαννίνων]

Πέμπτη 9 Φεβρουαρίου 2012

Πίτα του Ηπειρώτη 2012: "Χοροί και τραγούδια από τη Θεσπρωτία"



Απολαύστε μουσική και τραγούδια από τη Θεσπρωτία με τον Λευτέρη Γκιώκα στο κλαρίνο!!!
Χορεύουν συγκροτήματα και πολιτιστικοί σύλλογοι από τη Θεσπρωτία.
Φυσικά, συμμετέχει και το χορευτικό της Ομοσπονδίας Μουργκάνας με χοροδιδάσκαλο
τη χωριανή μας, Γλουστινή  δασκάλα, κα Σωτηρία Μούτσου - Χίνου!!!
Από την ιστοσελίδα του Ναπολέοντα Ροντογιάννη: "ΓΙΑΝΝΕΝΑ, ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΕΥΕΡΓΕΤΩΝ"

Τετάρτη 8 Φεβρουαρίου 2012

"Εικονικά" από το Φοινίκι Φιλιατών

Ένα εξαιρετικό ιστολόγιο βρήκα εντελώς τυχαία, "ταξιδεύοντας" στα μονοπάτια του διαδικτύου,
που περιέχει πολύ όμορφες και σπάνιες φωτογραφίες από το Φοινίκι και την ευρύτερη περιοχή
των Φιλιατών. Ο τίτλος του είναι "ΕΙΚΟΝΙΚΑ" και το διαχειρίζεται ο κ. Χρήστος Καπλάνης.
Φιλιάτι, πρακτορείο ΚΤΕΛ, "περιμένοντας το λεωφορείο", Μάιος 2008



Από το ιστολόγιο: "ΕΙΚΟΝΙΚΑ"


Δευτέρα 6 Φεβρουαρίου 2012

Φωτογραφίζοντας τον Καλαμά

Δυο εκπληκτικές φωτογραφίες του Καλαμά τραβηγμένες από το ίδιο σημείο,
δυο διαφορετικές εποχές, από δυο διαφορετικούς φωτογράφους!!!
Οι φωτογραφίες είναι των γνωστών Θεσπρωτών Μιχάλη Πασιάκου και Λεωνίδα Τζάνη
οι οποίοι αναδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο τις ομορφιές όχι μόνο της Θεσπρωτικής γης
αλλά και ολόκληρης της Ηπείρου.

Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 2012

Φωτογραφίες απ' την Κωστάνα




Οι φωτογραφίες είναι του: George Smpitas
και είναι δημοσιευμένες στη σελίδα: ΗΠΕΙΡΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΠΙΟΥ - ΦΥΣΗΣ.
Ευχαριστούμε πολύ τον κ. Σμπήτα για την παραχώρηση των εξαιρετικών αυτών φωτογραφιών!

Σάββατο 4 Φεβρουαρίου 2012

Οι Γαρδικιώτες διοργανώνουν ετήσια χοροεσπερίδα στο ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΣΑΛΟΝΙ



Αγαπητοί Ηπειρώτες, Ηπειρώτισσες και φίλοι.
Το Διοικητικό Συμβούλιο της Αδελφότητας Γαρδικίου Φιλιατών με τιμή σας καλεί στην ετήσια χειμερινή χοροεσπερίδα που θα γίνει το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου 2012 το βράδυ στο ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΣΑΛΟΝΙ επί της οδου Λ. Βουλιαγμένης 370.
Τιμή πρόσκλησης 25€ με πλήρες μενού, κρασιά και αναψυκτικά. Η ορχήστρα αποτελείται από τον αρχιμάστορα του κλαρίνου Ναπολέων Δάμο μαζί με τον Μπάμπη Λούκα.
Σας περιμένουμε όλους στην πρώτη αντάμωση του 2012 για να περάσουμε μία ευχάριστη αποκριάτικη βραδιά.

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2012

Κρανιές και Κράνα. Τα στολίδια του χειμώνα και η λύση (;) για τη Θεσπρωτία!

Κράνα. Ένα υπέροχο φθινοπωρινό ...φρούτο


[Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο: "ΣΥΡΡΑΚΙΩΤΗΣ" ]


Αυτή την εποχή, σε ορεινές κυρίως περιοχές της Ηπείρου και της υπόλοιπης Ελλάδας, οι κρανιές είναι φορτωμένες με τους ώριμους καρπούς τους. Τα κράνα είναι ένα από τα νοστιμότερα φρούτα του δάσους. Είναι μικροί γλυκόξινοι καρποί, οι οποίοι όταν ωριμάζουν έχουν κοκκινόμαυρο χρώμα.
Ο Όμηρος αναφέρει τα κράνα ως τροφή χοίρων, ενώ ο Θεόφραστος αναφέρει τον καρπό ως "κράνιον". Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως τα κράνα είχαν και μαγικές ιδιότητες. Ο Όμηρος στην Ιλιάδα βεβαιώνει ότι η φοβερή Κίρκη παρέθεσε στον Οδυσσέα και την παρέα του, για τροφή, "καρπόν κρανείας και άκυλλον βάλανον", κράνα δηλαδή και πουρναρίσια βαλανίδια.

Όσον αφορά τα χαρακτηριστικά της κρανιάς, πρόκειται για ένα αυτόχθονο, μακρόβιο φυλλοβόλο δένδρο, καλά προσαρμοσμένο στις κλιματεδαφικές συνθήκες της χώρα μας, που ευδοκιμεί σχεδόν σ' όλα τα είδη των εδαφών από γόνιμα έως μέτρια γόνιμα, υγρά ή ξηρά αμμοπηλώδη έως βαριά αργιλώδη με pH 3,7-7,0. Αντέχει σε χαμηλές θερμοκρασίες (-30° C). Ανθίζει το χειμώνα (Ιανουάριο-Φεβρουάριο), ενώ τα άνθη της παραμένουν για περίπου δύο μήνες, γεγονός που εξυπηρετεί τον εύκολο εντοπισμό των δένδρων. Οι καρποί ωριμάζουν στα τέλη Αυγούστου (με αρχές Σεπτεμβρίου), οπότε και παίρνουν έντονα κόκκινο, γυαλιστερό χρώμα.
Διάφορες έρευνες έχουν δείξει υψηλή περιεκτικότητα σε φλαβονοειδή, ανθοκυάνες και φαινολικά παράγωγα, κατά την περίοδο ανάπτυξης και ωρίμανσης των καρπών. Σε άλλες εργαστηριακές έρευνες βρέθηκε μεγάλη περιεκτικότητα σε σίδηρο (Fe), σε βιταμίνη C (103 mg/100 g), υψηλή περιεκτικότητα σε ασκορβικό οξύ (48-73 mg/100g (περισσότερο από τις φράουλες, τα πορτοκάλια και τα ακτινίδια), καροτίνη και ταννίνες.
Ποιες είναι όμως οι κύριες χρήσεις των κράνων;
Τα κράνα παραδοσιακά χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ποτών, μαρμελάδας και γλυκών. Τα γνωρίζουν όλες οι νοικοκυρές, σε αστικές και μη αστικές περιοχές.

Οι φαρμακευτικές ιδιότητές τους ήταν γνωστές από τα παλιά χρόνια. Χρησιμοποιούνται ακόμη και στις ημέρες μας κατά της διάρροιας και των εντερικών παθήσεων, λόγω της στυπτικότητάς τους, που οφείλεται στις ταννίνες. Ο φλοιός, οι βλαστοί και οι ρίζες χρησιμοποιούνταν ως αντιπυρετικά.

Στις ορεινές περιοχές της χώρας μας τα κράνα χρησιμοποιούνται κατά καρδιακών παθήσεων, κοιλόπονου, κατά πόνων περιόδου, στομαχικές και εντερικές διαταραχές, ως χωνευτικό και ως τονωτικό κατά τη διάρκεια εργασίας. Εκχυλίσματα του φλοιού θεωρείται ότι θεραπεύουν την ψώρα των σκύλων.
To ξύλο της κρανιάς είναι σκληρότατο και αντοχής σε θραύση. Tα πιο γερά γκλιτσόξυλα των τσοπάνων γίνονται από νεαρούς βλαστούς κρανιάς. Κρανίσιες βέργες χρησιμοποιούσαν και οι ... δάσκαλοι. "Ακάρδιον και στερεόν όλον, όμοιον κέρατι την πυκνότητα και την ισχύν", χαρακτηρίζει το κρανόξυλο ο Διοσκουρίδης. Από ξύλο κρανιάς κατασκευάστηκε ο Δούρειος Ίππος της Τροίας. Κρανίσια ήσαν τα δόρατα των αρχαίων θηρευτών και των πολεμιστών του Μεγ. Αλεξάνδρου, ενώ από το σκληρό ξύλο της κρανιάς κατασκευάζονται διάφορα μικροαντικείμενα.

Μια από τις σημαντικότερες χρήσεις της κρανιάς είναι ότι αποτελεί όμορφο καλλωπιστικό φυτό, αφού ανθίζει μέσα στο χειμώνα, ενώ και την περίοδο ωρίμανσης των καρπών είναι εξαιρετικά ελκυστική.
Να μη ξεχάσουμε βέβαια να σημειώσουμε ότι τα κράνα είναι και μια από τις βασικές τροφές της καφέ αρκούδας, που ζει στην περιοχή της Πίνδου!
Ποτό, λικέρ και μαρμελάδες...
Όσον αφορά την μεταποίηση και τα προϊόντα της κρανιάς αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν τουλάχιστον 12 διαφορετικά προϊόντα. Μερικά απ' αυτά είναι το συμπυκνωμένο εκχύλισμα κράνων, το λικέρ κράνων, η μαρμελάδα και το κρανοποτό. Όλα τα προϊόντα είναι φυσικά, λειτουργικά τρόφιμα, πλούσια σε αντιοξειδωτικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κρανιά είναι ιδιαίτερα ανθεκτική και δεν έχει φυσικούς εχθρούς. Το πλεονέκτημα αυτό καθιστά την καλλιέργειά της βιολογική και τα προϊόντα της μπορούν να πιστοποιηθούν βιολογικά.
Συμπυκνωμένος χυμός κράνων που κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά πίνεται ως αναψυκτικό σε αναλογία με νερό 1:5, προστίθεται στο τσάϊ, το γιαούρτι, το ταχίνι, τα παγωτά, σε κέϊκ, με λεμόνι στα ψητά, σε μίξη με λεμόνι ή βαλσάμικο σε σαλάτες, φρουτοσαλάτες και γρανίτες.
Η καλλιέργεια απευθύνεται σε αγρότες των ορεινών και ημιορεινών περιοχών οι οποίοι θα μπορέσουν να έχουν ένα καλό εισόδημα από μία καλλιέργεια, της οποίας η απόδοση σε πλήρη ανάπτυξη των δένδρων φθάνει τα 2000 κιλά/στρ. Σημαντικό στοιχείο είναι ότι η καλλιέργεια δεν επιβαρύνει το περιβάλλον με φυτοφάρμακα και λιπάσματα και μπορεί να εκμεταλλευτεί τους εγκαταλελειμμένους αγρούς. Τελευταία, η κρανιά συμπεριελήφθη από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στις προωθούμενες καλλιέργειες. 


Δείτε περισσότερες πληροφορίες
και σχετικά ενημερωτικά βίντεο, εδώ... >>>


Η καλλιέργεια της κρανιάς θα μπορούσε να αποτελέσει μια καλή ιδέα για την αξιοποίησή της και στην ορεινή περιοχή της Μουργκάνας, η οποία προσφέρεται ιδιαίτερα για μια τέτοια συστηματική καλλιέργεια. Επίσης θα μπορούσε να προσφέρει και επιπλέον θέσεις εργασίας στην μεταποίηση των προϊόντων της κρανιάς. Οι αρμόδιοι ας κάνουν τις σχετικές μελέτες κι ας ενημερώσουν τους κατοίκους της Θεσπρωτίας για τις προοπτικές και τις δυνατότητες που μπορούν να υπάρξουν στον τομέα αυτό.