Ανακοινωση

Στην Ήπειρο «την καταντικρύ, την κατά Κέρκυρα ήπειρο» κατά τον Θουκυδίδη ή «την Αρχαία Ελλάδα» κατά τον Αριστοτέλη.
Στην Ήπειρο, την «Αρχέγονη Ελλάδα» την πατρίδα της Ευρώπης – συζύγου του Δωδωναίου Δία αλλά και του Αχιλλέα.
Στην Ήπειρο, στις λαμπρές εκκλησίες της οποίας εικονίζονται μαζί με τους αγίους, ο Πλούταρχος, ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης.
Στην Ήπειρο, στα βουνά της οποίας πολέμησαν οι γόνοι των Ηρακλειδών αλλά και οι Σουλιώτες.
Στον τόπο, όπου ο βράχος δένεται με το ελάχιστο χώμα και τις ρίζες του πουρναριού και της κουμαριάς.
Στον άγονο τόπο, τον τόσο γόνιμο.
Με τις αρχαιότητες και τα μνημεία του, με τους μύθους να μπλέκονται με την πλούσια ιστορία του.
Στον τόπο αυτό ανήκουμε και εμείς.
Έχουμε το προνόμιο να βιώνουμε την ιερότητα αυτού του χώρου, να βαδίζουμε στ’ αχνάρια «των ανυπτόποδων Σελλών»

και να ακούμε το θρόισμα της ιερής βελανιδιάς.
Εδώ αναπνέουμε…

ΟΔΗΓΟΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΜΟΥΡΓΚΑΝΑΣ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΜΟΥΡΓΚΑΝΑΣ Τηλ. 210 - 5202977 (www.mourgana.gr)

ΔΗΜΟΣ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.29091 & 029037
ΚΕΠ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.29002 & 029001
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.22203
ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.22393
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.23199
ΤΑΞΙ ΦΙΛΙΑΤΩΝ Τηλ. 26640.22026
ΤΑΞΙ ΛΕΠΤΟΚΑΡΥΑΣ Τηλ. 26640.41366
ΚΤΕΛ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ (ΦΙΛΙΑΤΕΣ) Τηλ. 26640.22209
ΚΤΕΛ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ (ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ) Τηλ. 26650.22309
ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΥΝΟΡΙΟΦΥΛΑΚΩΝ ΛΙΑ Τηλ. 26640.41790


Επισκεφθείτε το ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ στο χωριό Τσαμαντά
Μετεωρολογικός σταθμός Τσαμαντά (Live cam)

Μπορείτε να μείνετε στους Ξενώνες που λειτουργούν στα χωριά:
Καλλιθέα Τηλ. 26640.41330
Κεραμίτσα (εκκλησία) Τηλ. 26640.41226
Κεραμίτσα (ιδιωτικός) Τηλ. 26640.41021
Κρυονέρι (Αδελφότητα Κρυονερίου) Τηλ. 26640.41651
Λια Τηλ. 26640.41602
Μηλέα (Δημοτική επιχείρηση) Τηλ. 26640.42052

Hotel «Arktouros» - Monodendri / Zagorohoria

Hotel «Arktouros» - Monodendri / Zagorohoria
Hotel «Arktouros» - Monodendri / Zagorohoria - Ioannina

«Η πίτα της Κικίτσας»

«Η πίτα της Κικίτσας»
«Η πίτα της Κικίτσας» στο Ζαγόρι

Ιππικό Πάρκο Λεπτοκαρυάς Θεσπρωτίας

Ιππικό Πάρκο Λεπτοκαρυάς Θεσπρωτίας
«Ιππικό Πάρκο Λεπτοκαρυάς Θεσπρωτίας» - ΑΝΟΙΧΤΑ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΑΠΟ 19.00 ΕΩΣ ΑΡΓΑ / ΓΙΑ ΠΡΩΙΝΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΤΗΛ. ΣΤΟ 6978 933 655

Σάββατο 30 Οκτωβρίου 2010

Μαριόλα (μοιρολόι)


"Μαριόλα" (μοιρολόι)    [ακούστε εδώ... >>>]
Μοιρολογάει η Ευανθία Κώτση από το χωριό Μαυρονόρος.
Η ηχογράφηση είναι από το πανηγύρι του χωριού στις 18 Αυγούστου, με την "ηπειρώτικη ζυγιά". Κλαρίνο: Πλαστήρας Ηλίας, βιολί: Γκόγκος Γιώργος, λαούτο: Κωσταντής Δημήτρης, ντέφι: Ζώης Διονύσης

Δευτέρα 25 Οκτωβρίου 2010

Καλλιθέα (Τσαρακλιμάνι) Φιλιατών - Θεσπρωτίας

Περιγραφή:
Το χωριό πρέπει να συγκέντρωσε τους πρώτους κατοίκους, όπως και τα περισσότερα από τα χωριά της Μουργκάνας, από τα μέσα του 17ου αιώνα (1650 περίπου), και να απέκτησε πιο συνεκτικό ιστό στο πρώτο μισό περίπου του 18ου αιώνα (1700 - 1750). Σε αυτήν την εκτίμηση, εκτός από τα ιστορικά στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί και καταγραφεί σε βιβλία, όπως σε αυτό των Σκόπα - Χαραμόπουλου για τον Αγώνα των 16 χωριών της Μουργκάνας, συνηγορούν:

α) η εντοιχισμένη πλάκα που βρισκόταν στην παλιά κεντρική εκκλησία του χωριού - δυστυχώς δεν υπάρχει σήμερα - με τη χρονολογία 1745, και

β) γενεαλογικά δέντρα των οικογενειών του χωριού, που πάνε τουλάχιστον οκτώ γενιές πίσω.

Κυριακή 24 Οκτωβρίου 2010

"Σεργιάνι στην Ελλάδα"

Ακούστε κάθε Κυριακή το μεσημέρι (12:00 - 15:00 ώρα Ελλάδος), παραδοσιακά δημοτικά τραγούδια από την εκπομπή: "Σεργιάνι στην Ελλάδα", με τον Ζήκο Μπούγια,  στο ράδιο Ηγουμενίτσα και το ράδιο Άλφα της Ηπείρου.
http://www.facebook.com/l.php?u=http%3A%2F%2Ffolk.mythespro.gr%2F&h=92519GGZIfOafmSCGNpqFtCGV9A

Πέμπτη 21 Οκτωβρίου 2010

Τραγουδώντας τη γη του Πύρρου

Ακούστε τα τραγούδια, εδώ... >>>

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΜΟΥΡΓΚΑΝΑΣ - ΘΕΑΤΡΟ ΠΑΛΛΑΣ 2000

Μικτός όμιλος από το Χορευτικό της Ομοσπονδίας Μουργκάνας. Η Ομοσπονδία, που το 2000 κυκλοφόρησε το cd «ΤΡΑΓΟΥΔΏΝΤΑΣ ΤΗ ΓΗ ΤΟΥ ΠΥΡΡΟΥ», σε επιμέλεια του Γιώργου Στεργίου, αποτελείται από τις Αδελφότητες των αποδήμων από τα χωριά της Μουργκάνας, βουνού της Θεσπρωτίας. Σε μερικά από αυτά τα χωριά (Τσαμαντάς, Πόβλα, Λιάς) επιβιώνει το πολυφωνικό τραγούδι.
Το «Ανάμεσα τρεις θάλασσες» ερμηνεύεται ομαδικά και αντιφωνικά, αποτελώντας έναν απόηχο της πολυφωνίας σε περιοχές όπου το πολυφωνικό τραγούδι δεν αποτελεί πια ζωντανή έκφραση.

Τετάρτη 20 Οκτωβρίου 2010

Λίγο πριν τις εκλογές...

Διάβασα σήμερα στην ιστοσελίδα του Πωγωνίου ένα άρθρο το οποίο "ταιριάζει γάντι" και στην περίπτωση της άλλης πλευράς της Μουργκάνας, στο δήμο Φιλιατών.

Φαίνεται τελικά πως οι δύο αυτές περιοχές, Πωγώνι και Μουργκάνα, έχουν πολλά κοινά σημεία και ιστορικά κοινή πορεία.

Το παραθέτω ακριβώς όπως το βρήκα, αλλάζοντας μόνο τα ονόματα των περιοχών και τίποτε άλλο. [Τα ένθετα σχόλια είναι δικά μου].

« Για μια ακόμη φορά , οι πολίτες καλούνται στις κάλπες. Αυτή τη φορά για να εκλέξουν Δήμαρχο και δημοτικούς συμβούλους, τους ανθρώπους εκείνους δηλαδή που θα ασχοληθούν για την επίλυση των καθημερινών τους προβλημάτων, και θα τους βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους.

Στον διευρυμένο σήμερα, λόγω "Καλλικράτη", νέο Δήμο Φιλιατών η κατάσταση είναι λίγο πολύ γνωστή. Δεν θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σε θέματα "ποιότητας", όταν για πάρα πολλά χρόνια χάθηκαν σημαντικές ευκαιρίες πραγματικής ανάπτυξης της περιοχής, ούτε για νέα μακρόπνοα σχέδια. Τα προβλήματα που ταλανίζουν τους Φιλιάτες είναι συγκεκριμένα και χρόνια. Υποδομές, οδικό δίκτυο, κοινωνική μέριμνα, φτώχεια, ασφάλεια, πυρασφάλεια. Για κάθε ένα από αυτά , οι σημερινοί υποψήφιοι Δήμαρχοι του νέου Δήμου πρέπει να καταθέσουν συγκεκριμένες προτάσεις, όχι μόνο για να πείσουν για τις αγαθές προθέσεις τους και να πάρουν την ψήφο των πολιτών, αλλά για να αποδείξουν εμπράκτως ότι θέλουν πράγματι να ασχοληθούν για το κοινό καλό.

Τις τελευταίες ημέρες δημοσιοποιήθηκαν τα ονόματα των υποψηφίων των συνδυασμών που θα διεκδικήσουν την ψήφο των δημοτών στις ερχόμενες εκλογές. Πολλά γνωστά ονόματα, αρκετά νέα πρόσωπα κατέρχονται στην μάχη των Δημοτικών εκλογών επιθυμώντας να προσφέρουν.

Ο ψηφοφόρος στις Δημοτικές εκλογές έχει δύο σημαντικά στοιχεία να λάβει υπόψη του:
Πρώτο, τον τόπο που ζει! Δεύτερο, τους υποψηφίους!

Ο αρχαίος ποιητής Ευριπίδης έλεγε πως: ''Η πρώτη προϋπόθεση της ευτυχίας είναι να γεννηθείς σε λαμπρή πόλη". Και λαμπρή πόλη οι πρόγονοί μας, δεν θεωρούσαν μόνο τα μεγάλα κτήρια, τα γυμναστήρια και τα θέατρα, αλλά τον τρόπο άσκησης της εξουσίας και την ευημερία των πολιτών. Λίγο πριν την κάλπη λοιπόν, ας αναρωτηθούμε :" Έχουμε την ευτυχία να γεννηθούμε σε μια λαμπρή πόλη κι αν όχι, γιατί;" Κι αυτό το γιατί ας το ερευνήσουμε σε βάθος βγάζοντας από μέσα μας τα όποια συναισθήματα για πρόσωπα και έχοντας μοναδικό οδηγό την λογική [και το συμφέρον του τόπου].

Υπήρξαν και υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίσθηκαν να κάνουν έργο; Αν στους χρόνους διοίκησής τους κατάφεραν να ανεβάσουν την περιοχή ένα σκαλί ψηλότερα, τότε τους αξίζουν έπαινοι, πρέπει, αν είναι υποψήφιοι, να επανεκλεγούν.

Υπήρξαν και υπάρχουν άνθρωποι που λόγω ανικανότητας, για πολιτικές σκοπιμότητες ή άλλους λόγους έγιναν αιτία υποβάθμισης του τόπου; Τότε αυτοί δεν πρέπει να ξαναδιοικήσουν. Απλά πράγματα, αν θέλουμε να πάμε μπροστά.

Τέλος, υπάρχει κι εκείνη η κατηγορία των υποψηφίων που προβάλει σαν μέγιστο προτέρημα το γεγονός ότι δεν έχουν ασκήσει διοίκηση, ότι "είναι άφθαρτοι". Όταν είμαστε σοβαρά άρρωστοι αναζητούμε τον καλύτερο γιατρό, αυτόν που αποδεδειγμένα μπορεί να μας θεραπεύσει. Κι αυτός ο γιατρός είναι εκείνος που έχει γιατρέψει πριν από εμάς πολλούς άλλους ασθενείς, που στα χέρια του ζωντάνεψαν άρρωστοι που για πολλούς είχαν χάσει την μάχη με την ζωή. Υπάρχει περίπτωση ένας άνθρωπος που νοσεί σοβαρά και θέλει να γίνει καλά, να εμπιστευθεί κάποιον που έμαθε την ιατρική διαβάζοντας την εγκυκλοπαίδεια: "Ο Γιατρός στο σπίτι σας "; Γι' αυτό και το επιχείρημα "άφθαρτος" καταρρίπτεται [ή παύει να είναι πολύ ισχυρό].

Ζητούμενο για τους Φιλιάτες και τη Μουργκάνα ειδικότερα, είναι ένας πολιτικός που να έχει "Γνώση, Εμπειρία, Όραμα" [και να βάζει πάνω απ' όλα και απ' όλους το καλό του τόπου και τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων που κατοικούν εκεί!] »

 Πηγή: http://topogoni.blogspot.com/2010/10/blog-post_19.html

Για το Δήμο Φιλιατών οι τρεις συνδυασμοί που θα αναμετρηθούν στις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές είναι:
του κ. Μηνά Παππά (ΠΑΣΟΚ), του κ. Γεώργιου Δάλλα (ΝΔ) και του κ. Λαέρτη Ρέγκα (ΚΚΕ).

Καλή επιτυχία σε όλους και να αναδειχτεί από τις εκλογές ο καλύτερος, προς όφελος όλης της περιοχής!

Τρίτη 19 Οκτωβρίου 2010

Ψάρεμα στη Λαγκάβιτσα

Το ψάρεμα στη Λαγκάβιτσα και στο Λάκκο αποτελούσε πάντα για τους κατοίκους του χωριού [Τσαρακλιμάνι / Καλλιθέα] μια ευχάριστη ασχολία, αλλά και μέσο πορισμού τροφής στα παλιότερα χρόνια.

Στο ποτάμι το ψάρεμα γίνεται με πεζόβολο, με πόχα ή με καλάθα. Στο Λάκκο γινόταν με την καλάθα και με την πηρούνα. Επίσης, σε ορισμένα σημεία έφτιαχναν και σουλπιά.
Η επιδεξιότητα των κατοίκων του χωριού μας στο ψάρεμα ήταν κοινά αναγνωρίσιμη.

Χαρακτηριστικό είναι το πιο κάτω απόσπασμα από το βιβλίο του Βασίλη Τσοπόκη « Και πάλι θ΄ ανταμώσουμε», που εκδόθηκε από την Ομοσπονδία Μουργκάνας το 1997:

« - ... αυτοί είναι φοβεροί και τρομεροί στο ψάρεμα. Αν δεν το΄ βλεπα με τα μάτια μου δεν θα το πίστευα.
Πιάναν τις πέστροφες με τα χέρια, τις χάιδευαν στην αρχή και ώπα ! νάτη!.
- Αυτό το ψάρεμα, Δονάτο, το κάνουν σχεδόν όλοι οι Τσαρακλίτες, είναι μοναδικοί....»

[Από τη σελίδα του Τσαρακλιμανίου στο facebook]

Οι ομορφιές της Μουργκάνας


Δευτέρα 18 Οκτωβρίου 2010

Ο αρχαίος οικισμός και ο πύργος της "Μονοβύζας"

Στην περιοχή των αρχαίων Φανοτέων, μεταξύ των χωριών Κεφαλοχώρι (παλιά ονομασία Πλαγιά και Γλούστα) και Άγιος Γεώργιος (παλιά ονομασία Γαρδίκι) επάνω σε ένα στρογγυλό λόφο με επίπεδη κορυφή βρίσκεται αρχαίος τειχισμένος οικισμός. Το ισοδομικό τραπεζιόσχημο τείχος έχει περίμετρο περίπου 500μ., πάχος 3μ. και καταλαμβάνει έκταση 1,4 εκταρίων.

Σώζεται κυρίως στη βόρεια, τη βορειοανατολική και τη βορειοδυτική πλευρά σε ύψος ενός ή δυο δόμων. Δυο ορθογώνιοι πύργοι (διαστ. 8 Χ 6μ.) προστατεύουν τη βόρεια βατή πλευρά και την πύλη που βρίσκεται αμέσως Δ των πύργων. Εξωτερικά του κύριου τείχους διακρίνονται λείψανα ενός ισοδομικού προτειχίσματος. Στη νότια πλευρά υπάρχουν σωροί λιθαριών από κάποια νεότερη ασβεστόχτιστη κατασκευή. Εσωτερικά της πύλης διατηρούνται θεμέλια ορθογώνιου κτηρίου (διαστ. 9 Χ 6,5μ.) καθώς και ενός άλλου στο κέντρο του κάστρου.
Στην ακρόπολη αφθονούν τα άβαφα όστρακα και κεραμίδια στέγης ελληνιστικών χρόνων.
Επίσης υπάρχουν αναφορές για τάφους και πήλινους σωλήνες αρχαίου υδραγωγείου βορειότερα.

Βιβλιογραφία:
1.Σ. Δάκαρης, Θεσπρωτία, Αρχαίες Ελληνικές Πόλεις, 15, Αθήνα 1972, σ. 6, 10, 158, 161, 163, 184, 206, 212κ.α.


Κυριακή 17 Οκτωβρίου 2010

Αρχαίος Βουλωρός ή Βόλουρο

Στα αρχαία χρόνια η Γλούστα ήταν χωριό με πολλούς συνοικισμούς (μαχαλάδες). Ένας συνοικισμός απ’ αυτούς ήταν και το χωριό με το σημερινό όνομα Άγιος Γεώργιος, που στα παλιά χρόνια λέγονταν Γαρδίκι. Η ονομασία ξεκινούσε από τη σλάβικη λέξη "γραδ" που θα πει πόλη και με την παραφθορά ονομάστηκε Γραδίκι/Γαρδίκι δηλ. μικρή πολιτεία. Μικρό χωριό αλλά ιστορικό.

Ανάμεσα από τον παραπόταμο του Καλαμά Λαγκάδισσα (Λαγκάβιτσα) και το χείμαρρο Τορίτσα, βρίσκεται ύψωμα, που εκεί πάνω είναι χτισμένο το χωριό. Δίπλα, όπου είναι οι τάφοι, υπάρχει άλλο ύψωμα που εκεί ήταν χτισμένος ένας πύργος. Κατά την παράδοση τον πύργο αυτό διαφέντευε η Μονοβύζα ή κατ’ άλλους χρειάστηκε η θυσία της γυναίκας του πρωτομάστορα η οποία χτίστηκε ζωντανή στα θεμέλιά του για να στεριωθεί ο πύργος αυτός.

Στο μαχαλά της Γλούστας, το Γαρδίκι, που στα αρχαία χρόνια το λέγανε Βόλουρο ή Βουλωρό (ονομασίες σχετικές με τη βοοτροφία/βους=βόδι) θρυλείται πως υπήρχε πόλη την οποία έχτισε ο Έλενος, ένα από τα παιδιά του Πριάμου και της Εκάβης, ο οποίος είχε μαντικές ικανότητες και προβλέποντας την καταστροφή της Τροίας προσχώρησε στο στρατόπεδο των Ελλήνων. Ακολούθησε έπειτα τους Έλληνες και μαζί με το στρατό του εγκαταστάθηκε στην περιοχή Κονίσπολης, Μουρσί, Φιλιάτες. Εκεί προσπαθούσε να ιδρύσει καινούριες πολιτείες και να φτιάξει καινούριο τρωϊκό κράτος.

Σάββατο 16 Οκτωβρίου 2010

Νέο group στο facebook για το Τσαρακλιμάνι

Μια καινούρια σελίδα υπάρχει στο facebook για το Τσαρακλιμάνι (Καλλιθέα) Φιλιατών. Μια πολύ καλή προσπάθεια ανάδειξης της περιοχής, αλλά και σημείο συνάντησης και επικοινωνίας όσων κατάγονται ή αγαπούν τα χωριά της Μουργκάνας. Επισκεφτείτε την... >>>

[ΚΑΛΛΙΘΕΑ (ΤΣΑΡΑΚΛΙΜΑΝΙ): Όταν δημιουργήθηκε το χωριό, ονομάσθηκε Τσαρακλιμάνι. Το όνομα αυτό ήταν μοναδικό στον ελληνικό χώρο. Το 1955 μετονομάσθηκε σε «Παλιάμπελα» και το 1958 σε Καλλιθέα, λόγω της πανοραμικής του θέας .
Είναι χτισμένο πάνω σε λόφο, πνιγμένο στο πράσινο. Προς τη βορειοδυτική πλευρά του έχει τη μικρή όμορφη κοιλάδα που σχηματίζει ο ποταμός Λαγκάβιτσα!!!]

Θεσπρωτία - Κέρκυρα, τόσο κοντά / τόσο μακριά...

Παρασκευή 15 Οκτωβρίου 2010

Όταν στη Γλούστα φτάσουμε...


Όταν στη Γλούστα φτάσουμε / μ' ανυπομονησία,
τότε βαθιά θα νιώσουμε / χαρά και νοσταλγία.

[παράφραση από ποίημα του Λιστινού, Αναστ. Παναγιώτου.
Από το βιβλίο του Δ. Σαφίκου: "Εκεί ψηλά στη Μουργκάνα"]

Τρίτη 12 Οκτωβρίου 2010

Λάμποβο

Κάτω από τη δυνατή βροχή, κάτω από τους τσίγκους
τα φώτα την τσίκνα από τα σουβλάκια και τα λουκάνικα
τις φωνές των πωλητών και το στρίμωγμα
η Παραμυθιά απολάμβανε άλλο ένα Λάμποβο!
Πηγή: La bastia

Δευτέρα 11 Οκτωβρίου 2010

Σπάνιες φωτογραφίες


Πριν από πολλά χρόνια και μέχρι περίπου τη δεκαετία του '60, στα μέρη μας υπήρχε η συνήθεια να φωτογραφίζουν τους νεκρούς μαζί με τους συγγενείς. Έτσι υπάρχει μια μακάβρια συλλογή με πρόσωπα που γνώρισαν ίσως για πρώτη φορά το φωτογραφικό φακό μετά θάνατον!

Κυριακή 10 Οκτωβρίου 2010

Τη νύφη μας για ιδέστε τη...

"Τη νύφη μας για ιδέστε τη, ήλιο φεγγάρι πέστε τη".
Από το τραγούδι της νύφης το οποίο χόρευε η ίδια στο γλέντι που ακολουθούσε μετά το γάμο (χαρά). Σ' αυτή τη φάση της έβγαζαν το πέπλο για να ιδούν το πρόσωπό της. Επειδή σύμφωνα με το έθιμο έπρεπε να είναι καλυμμένη, οι περισσότεροι δεν την είχαν δει καθόλου (ειδικά οι ξενοχωρίτες).
Αν ήταν όμορφη όλα κυλούσαν ομαλά.
Αν όμως ήταν άσχημη, η γαλαρία από κάτω στα μουλωχτά τραγούδαγε: "Τη νύφη μας για ιδέστε τη, δεν σας αρέσει; χέστε τη!".
[Από το βιβλίο του Δ. Σαφίκου: "Εκεί ψηλά στη Μουργκάνα"]

Σάββατο 9 Οκτωβρίου 2010

Εκεί ψηλά στη Μουργκάνα

Με το εξαιρετικό αυτό βιβλίο, που θα τολμούσα να το χαρακτηρίσω βιωματικό λαογράφημα - κοινωνιογράφημα, αφιερωμένο στη Λίστα, ο Δημήτρης Σαφίκος έρχεται να μας εισάγει ολοκληρωτικά, με μεγάλη ευαισθησία και αγάπη, στον κόσμο του λαϊκού πολιτισμού της ιδιαίτερης πατρίδας του.

....Στο κείμενό του θα ήθελα να κάνω κάποιες επισημάνσεις που δείχνουν την ευαισθησία τού συγγραφέα αλλά και τη λαϊκή σοφία που τον χαρακτηρίζει. Μας λέει: "μέσα σ' αυτό το μικρό (μεγάλο) κόσμο, μέσα σ' αυτή την κοινωνία της φτώχειας και της μιζέριας, του ταξιδεμού, της υποανάπτυξης και των τραγικών πολλές φορές συνθηκών διαβίωσης, δεν έλειψαν ο ενθουσιασμός, η χαρά, η λύπη, ο πόνος, τα βάσανα και πολλά ακόμη". Τα λόγια του όμως αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μέρος της παραγματικότητας. Γιατί, παρ' όλα αυτά θα πρόσθετα, οι Ηπειρώτες υπήρξαν από τους πρώτους αστικοποιημένους Έλληνες, λόγω της μετανάστευσής τους στις πόλεις, όπου "καζάντισαν", δημιούργησαν, προόδευσαν (ασκώντας αστικά επαγγέλματα), σε βαθμό που η Ήπειρος, αν και αγροτική, να θεωρείται μια περιοχή της Ελλάδας οιωνεί αστική. Αυτό προκύπτει και από την χαρακτηριστική ευχή που δίνουν μεταξύ τους, όταν ξεκινούν για τον μεγάλο ξενιτεμό, που μας παραθέτει ο Δ. Σαφίκος. Μια ευχή που είναι η συμπύκνωση του "ηπειρωτισμού": "Νάρθεις με γρόσια στο πουγκί και λίρες στο σακούλι".
Δρ Ελευθέριος Π. Αλεξάκης
Διευθυντής Ερευνών Κέντρου Ερεύνης
Ελληνικής Λαογραφίας Ακαδημίας Αθηνών

-- ...Για να γράψεις ένα τέτοιο βιβλίο για τον τόπο σου πρέπει να έχεις και τις ανάλογες σπουδές. Εγώ τι έχω; Ούτε Λαογραφία σπούδασα ούτε Λογοτέχνης είμαι... Πώς να γράψω;

-- "Καλά ορέ, ακόμα δεν κατάλαβες τι έχεις; Το μεράκι ορέ, το μεράκι! Έχεις αυτό που δεν έχουν ή δεν θέλουν να έχουν οι άλλοι".
Και πράγματι ο κ. Δημήτρης Σαφίκος έχει πολύ μεράκι αλλά και αγάπη για τον τόπο του που ξεχειλίζουν στο βιβλίο του: "Εκεί ψηλά στη Μουργκάνα", το οποίο είχε την καλοσύνη να μου στείλει και έτσι μου χάρισε ένα καταπληκτικό Σαββατοκύριακο. Διαβάζοντας αυτό το πραγματικά εξαιρετικό βιβλίο, που περιέχει πλήθος στοιχείων για το παρελθόν και την ιστορία της Λίστας, με μετέφερε νοερά πολλά χρόνια πίσω, τότε που ένα καλοκαίρι ολόκληρο, λίγο πριν πάω φαντάρος, έζησα στη Λίστα μένοντας πάνω από το φούρνο του αείμνηστου Θωμά Κοληγιώτη και της κυρίας Ελένης και τα βράδια πήγαινα για καφέ και τσίπουρο στο καφενείο του Τάκη Λίζα και της κυρίας Μαρίας, παρέα με τον αδερφικό μου φίλο Αποστόλη Πήχα.
Ταξίδεψα πίσω στα παιδικά μου χρόνια, τότε που μαζί με την αδερφή μου πηγαίναμε στη Λίστα στο σπίτι της θείας μου της Μάτως και του αείμνηστου θείου μου Γιάννη Τσοπόκη και μας κερνούσε βανίλια υποβρύχιο. Μια γεύση και ένα άρωμα που έμειναν χαραγμένα για πάντα στη μνήμη μου.

Για όλα αυτά τα συναισθήματα της νοσταλγίας και της συγκίνησης, αλλά κυρίως για το ίδιο το βιβλίο που έγραψε ο Δ. Σαφίκος, αισθάνομαι την ανάγκη να του πω ένα μεγάλο ευχαριστώ από καρδιάς και να συμφωνήσω μαζί του πως όχι μόνο η Λίστα αλλά και ολόκληρη η Μουργκάνα δεν θα σβήσει, σε πείσμα των καιρών. Θα μείνει ζωντανή με καταξιωμένη τη θέση της στον ευρύτερο Ηπειρώτικο και Ελληνικό χώρο γιατί το δικαιούται. Πόσο μάλλον όταν υπάρχουν άνθρωποι σαν τον ίδιο, που βοηθούν να μείνουν ζωντανά στη μνήμη η ιστορία και το παρελθόν του τόπου μας.
Πουλίζος Χριστόφορος
δάσκαλος

Παρασκευή 8 Οκτωβρίου 2010

Δεκαπενταύγουστο στου Μακραλέξη

"Την 15ην Αυγούστου εγένετο η ετήσια πανήγυρις εν τη Ιερά Μονή Μακραλέξη. Εις την πανήγυριν ταύτην έλαβον μέρος άπαντες οι κάτοικοι των χωρίων Αγιαμαρίνης, Κάτω Λάβδανης, Λίστας και Κουρεμαδίου. Η Θεία Λειτουργία ετελέσθη παρά του αιδεσιμοτάτου Παπαθεοφάνη και Θεοδώρου Δρίτσου.
Μετά την Θείαν Λειτουργίαν ετελέσθη αγιασμός εις τον ειδικόν χώρον κάτωθι του γηραιού πλατάνου, που οι εκτεταμένοι κλώνοι του εσκίαζαν άπαν το εκκλησίασμα.
Μετά ταύτα επηκολούθησε χορός και τραγούδια Δεροπολίτικα, που η ατμόσφαιρα εδονείτο από τους καλλίφωνους Δημήτριον Τσακίρην, Κων/νον Ξιούραν και λοιπούς. Το γεύμα των προσκυνητών εγένετο, πλαισιωμένον κάτωθεν βαθύσκιων δέντρων, πέριξ της περιφήμου βρύσης που το κρυσταλλένιο της νερό πηγάζει από τα σπλάχνα της Μουργκάνας.
Το γλέντι έληξε τας απογευματινάς ώρας και οι προσκυνηταί απεχώρησαν ευχαριστημένοι, διότι ευρέθησαν προς στιγμήν εις ένα ιστορικόν τόπον που οι πρόγονοί των είχαν διαδραματίσει τα μεγαλύτερα κατορθώμτα από εθνικής και κοινωνικής απόψεως."

Αγία Μαρίνα - Πωγωνίου
ΜΙΧ. ΓΚΟΥΖΟΥΤΑΣ
[Θ. Νέα, αρ. φ. 127, σελ. 3, 1/9/1952]
Από το βιβλίο του Δημήτρη Σαφίκου, "Εκεί ψηλά στη Μουργκάνα"

Δευτέρα 4 Οκτωβρίου 2010

"ΚΑΙ ΠΑΛΙ Θ' ΑΝΤΑΜΩΣΟΥΜΕ"

Η ιδιαίτερη πατρίδα μας επιβίωσε μέσα στους αιώνες, όχι γιατί είχε πλούτο και μέσα, όχι γιατί ήτανε σταυροδρόμι οικονομικό ή πολιτισμικό, όχι γιατί παρήγαγε κάποιο προϊόν, αλλά γιατί παρήγαγε ανθρώπους.
Ανθρώπους που γίνονταν ένα με το χώμα, με τις σκιές του τοπίου, με τις αγωνίες του τόπου και τα βάσανα από τη φτώχεια, την ερήμωση και τις καταστροφές.
Όλα αυτά φτιάξανε μια μεγάλη άμυνα μέσα στο χώρο και το χρόνο, που δεν στηρίχτηκε σε τουφέκια και σε κανόνια, παρά στον ιδιαίτερο τοπικό πολιτισμό που ανέπτυξαν και σφυρηλάτησαν, και στην ψυχική ενότητα αλλά και την αυτοθυσία για τον τόπο μας.
Όσο μέσα στους αιώνες η Μουργκάνα έβγαζε στρατοκόπους που απλώνονταν σ' άλλους τόπους, τόσο φώλιαζε μέσα στην ψυχή και αυτών που έμεναν, αλλά και αυτών που προσωρινά έφευγαν, η λατρεία για τον τόπο μας.
Δεν γνωρίζω αν σ' άλλη περιοχή της χώρας υπάρχει τόσο έντονο το ψυχικό δέσιμο με τον τόπο, όσο των ανθρώπων της περιοχής μας. Γι' αυτό και το βιβλίο του Βασίλη Τσοπόκη, όσο και ο τίτλος του, ότι "Και πάλι θ' ανταμώσουμε", δεν είναι μια άμυνα και μια αγωνία, αλλά μια επιβεβαίωση, ότι η δύναμη της ενσωμάτωσης και της αφομοίωσης στην εποχή μας, ίσως μόνο τον Ηπειρώτη δεν θα μπορούσε να πλήξει, και ιδιαίτερα τον ακατάρριπτο δεσμό του με τη "μητέρα γη"...
[Αλέκος Παπαδόπουλος / προλογίζοντας το βιβλίο]


Διάβασα χτες [για τρίτη φορά και μάλιστα "μονορούφι"] το καταπληκτικό βιβλίο του Βασίλη Τσοπόκη: "Και πάλι θ' ανταμώσουμε" και μπορώ να πω πως το χάρηκα σαν να ήταν η πρώτη φορά. Έζησα ξανά τις περιπέτειες του Δονάτου και της παρέας του, από τα χωριά της Μουργκάνας, τη δύσκολη περίοδο της κατοχής. Ένα πολύ ζωντανό και με γρήγορη δράση βιβλίο, το οποίο πέρα από το ζωντάνεμα εκείνων των δύσκολων ημερών για όλο το έθνος μας, και ειδικότερα για τους απομονωμένους ακρίτες της Μουργκάνας, κρύβει μέσα του και την ψυχή και το πνεύμα εκείνων των ανθρώπων που κατάφεραν να επιζήσουν χάρη στην αλληλεγγύη, την ομόνοια και τα αγαθά και αγνά τους αισθήματα για το συνάνθρωπο.
Ίσως θα έπρεπε, διαβάζοντας το εξαιρετικό αυτό βιβλίο, να αναλογιστούμε και μεις, στις επίσης δύσκολες στιγμές που περνάμε, μήπως ο μοναδικός τρόπος για να τα καταφέρουμε θα είναι να μιμηθούμε τους ήρωές του, που είναι οι καθημερινοί άνθρωποι εκείνης της εποχής.

Παρασκευή 1 Οκτωβρίου 2010

ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ

ΚΑΣΤΡΙ το: Η κορυφή του βορινού βουνού. Υπάρχουν ερείπια μικρού κάστρου. Σ' αυτό κατέφυγαν το 1853 οι κάτοικοι όταν οι αγάδες έβαλαν φωτιά στα 16 χωριά. Σώζονται και ερείπια σπιτιών.

ΚΛΙΤΣΟΙ οι: Χαράδρα τεράστια. Αρχίζει από τη Λιώτικη πλευρά και καταλήγει στο Κουρεμάδι.

ΣΕΛΩΜΑ το: Είναι το χώρισμα δύο βουνών, Βελίκας και Καστρίου, σε σχήμα σέλλας εξ' ου και σέλλωμα.

ΚΟΡΥΤΕΣ: Πηγή κοντά στο Σέλωμα που έπιναν νερό τα γιδοπρόβατα.

ΛΙΜΠΟΚΑ: Πάνω από το Σέλωμα προς το δρόμο που οδηγεί στο Λιά.

ΧΑΒΟΣ: Μεγάλος λάκκος ανάμεσα Βελίκας και Καστρίου, στο σημείο που αρχίζει να γίνεται πολύ ανοικτός, κοντά στον κεντρικό δρόμο.

ΡΑΔΙΑ τα: (φωτογραφία) Βράχος με κάθετη σχισμή ύψους 100μ. περίπου, στα σύνορα της Λίστας με το Κεφαλοχώρι (Γλούστα).

[Από το βιβλίο του Δημ. Σαφίκου: "ΛΙΣΤΑ: Οκτώ Γενιές"]

Νέα ομάδα στο facebook

Επειδή στο group της Γλούστας στο facebook δεν υπάρχουν πλέον διαχειριστές και σε συνεννόηση με τον δημιουργό του, Δονάτο Ζκέρη, αποφασίσαμε τη δημιουργία νέας ομάδας με συνδιαχειριστές τον Δημήτρη Μπλέτσα, τον Δονάτο Ζκέρη και τον Χριστόφορο Πουλίζο.

Όποιος λοιπόν θέλει, μπορεί να γίνει μέλος στο νέο group, εδώ... >>>
Επίσης τα παλαιά μέλη μπορούν να μεταφέρουν και όσες φωτογραφίες και βίντεο θέλουν από το προηγούμενο group.

Σας ευχαριστούμε πολύ, σας ζητάμε συγγνώμη για την αναστάτωση και σας περιμένουμε όλους στη νέα ομάδα της Γλούστας στο facebook!