Απέραντο πράσινο η χιλιοτραγουδισμένη της Μουργκάνας οροσειρά, με μοναχικές πινελιές γαλάζιου από τον ουρανό και τον ποταμό Καλαμά.
Στη βόρεια πλευρά της Θεσπρωτίας, ευνοημένη από τη φύση αλλά αδικημένη από την απομόνωση, ματώθηκε στον πόλεμο και στον εμφύλιο. Οι ήχοι της φύσης και τα παραδοσιακά πανηγύρια του καλοκαιριού δεν θυμίζουν τις ζοφερές μάχες που ευνούχισαν οικογένειες κι άλλαξαν πορείες ζωής.
Δεκαέξι λησμονημένα θεσπρωτικά τραγούδια τούτης της γειτονιάς της Ηπείρου, με τίτλο «Μουργκάνα», παρουσιάζει η ομάδα της Ομοσπονδίας Μουργκάνας (www.mourgana.gr, τηλ.: 210-5202977), με χορηγό τη νομαρχία Θεσπρωτίας. Το δευτεροβάθμιο σωματείο, με επικεφαλής τον Θωμά Σμπήτα, συσπειρώνει Θεσπρωτούς της Αθήνας από τα 16 χωριά της περιοχής. Μικροχώρια, που τα περισσότερα γλίτωσαν από τους πολέμους αλλά ερήμωσαν από τη μετανάστευση, ιδίως τη μαύρη δεκαετία του '60. Σχολεία έκλεισαν, γειτονιές ολόκληρες σιώπησαν, φάρες σκόρπισαν στα πέρατα της γης.
Τα δημοτικά αντιφωνικά τραγούδια της περιοχής στο cd με τίτλο «Μουργκάνα» συγκέντρωσε σε παρελθούσες δεκαετίες ο χοροδιδάσκαλος Γιώργος Στεργίου, όταν ακόμη η δισκογραφία δεν είχε καταργήσει τη λαϊκή δημιουργία. Στο κλαρίνο είναι ο Δόκιμος Χαραλάμπους ενώ την εισαγωγή υπογράφει η δημοσιογράφος της «Ε», Αννα Στεργίου.
Το ενδιαφέρον στη δεύτερη, κατά σειρά, δισκογραφική συλλογή της Ομοσπονδίας Μουργκάνας είναι ότι πρωτίστως αποδεικνύει όχι απλά την τοπικότητα ή την ενότητα της ηπειρωτικής παράδοσης, αλλά και την οικουμενικότητα του ελληνισμού. Κατά δεύτερο λόγο δείχνει πώς η κοινωνική / τεχνολογική αλλαγή περνά στο δημοτικό τραγούδι, που ενσωματώνει παλαιότερα στοιχεία με νεωτερισμούς.
Όπως, για παράδειγμα, στο τραγούδι «Να 'χα τον ουρανό χαρτί», τρία αγαπημένα πρώτα εξαδέρφια έρχονται σε ρήξη εξαιτίας μιας γυναίκας και ο ένας εκ των τριών αναγκάζεται να γίνει φονιάς, όταν σε κατάσταση άμυνας χρησιμοποιεί το περίστροφό του...
24/9/2009
Επιμέλεια: Γιώργος Κιούσης
Αφιέρωμα της εφημερίδας "Ελευθεροτυπία"
