Με το εξαιρετικό αυτό βιβλίο, που θα τολμούσα να το χαρακτηρίσω βιωματικό λαογράφημα - κοινωνιογράφημα, αφιερωμένο στη Λίστα, ο Δημήτρης Σαφίκος έρχεται να μας εισάγει ολοκληρωτικά, με μεγάλη ευαισθησία και αγάπη, στον κόσμο του λαϊκού πολιτισμού της ιδιαίτερης πατρίδας του.
....Στο κείμενό του θα ήθελα να κάνω κάποιες επισημάνσεις που δείχνουν την ευαισθησία τού συγγραφέα αλλά και τη λαϊκή σοφία που τον χαρακτηρίζει. Μας λέει: "μέσα σ' αυτό το μικρό (μεγάλο) κόσμο, μέσα σ' αυτή την κοινωνία της φτώχειας και της μιζέριας, του ταξιδεμού, της υποανάπτυξης και των τραγικών πολλές φορές συνθηκών διαβίωσης, δεν έλειψαν ο ενθουσιασμός, η χαρά, η λύπη, ο πόνος, τα βάσανα και πολλά ακόμη". Τα λόγια του όμως αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μέρος της παραγματικότητας. Γιατί, παρ' όλα αυτά θα πρόσθετα, οι Ηπειρώτες υπήρξαν από τους πρώτους αστικοποιημένους Έλληνες, λόγω της μετανάστευσής τους στις πόλεις, όπου "καζάντισαν", δημιούργησαν, προόδευσαν (ασκώντας αστικά επαγγέλματα), σε βαθμό που η Ήπειρος, αν και αγροτική, να θεωρείται μια περιοχή της Ελλάδας οιωνεί αστική. Αυτό προκύπτει και από την χαρακτηριστική ευχή που δίνουν μεταξύ τους, όταν ξεκινούν για τον μεγάλο ξενιτεμό, που μας παραθέτει ο Δ. Σαφίκος. Μια ευχή που είναι η συμπύκνωση του "ηπειρωτισμού": "Νάρθεις με γρόσια στο πουγκί και λίρες στο σακούλι".
Δρ Ελευθέριος Π. Αλεξάκης
Διευθυντής Ερευνών Κέντρου Ερεύνης
Ελληνικής Λαογραφίας Ακαδημίας Αθηνών
-- ...Για να γράψεις ένα τέτοιο βιβλίο για τον τόπο σου πρέπει να έχεις και τις ανάλογες σπουδές. Εγώ τι έχω; Ούτε Λαογραφία σπούδασα ούτε Λογοτέχνης είμαι... Πώς να γράψω;
-- "Καλά ορέ, ακόμα δεν κατάλαβες τι έχεις; Το μεράκι ορέ, το μεράκι! Έχεις αυτό που δεν έχουν ή δεν θέλουν να έχουν οι άλλοι".
Και πράγματι ο κ. Δημήτρης Σαφίκος έχει πολύ μεράκι αλλά και αγάπη για τον τόπο του που ξεχειλίζουν στο βιβλίο του: "Εκεί ψηλά στη Μουργκάνα", το οποίο είχε την καλοσύνη να μου στείλει και έτσι μου χάρισε ένα καταπληκτικό Σαββατοκύριακο. Διαβάζοντας αυτό το πραγματικά εξαιρετικό βιβλίο, που περιέχει πλήθος στοιχείων για το παρελθόν και την ιστορία της Λίστας, με μετέφερε νοερά πολλά χρόνια πίσω, τότε που ένα καλοκαίρι ολόκληρο, λίγο πριν πάω φαντάρος, έζησα στη Λίστα μένοντας πάνω από το φούρνο του αείμνηστου Θωμά Κοληγιώτη και της κυρίας Ελένης και τα βράδια πήγαινα για καφέ και τσίπουρο στο καφενείο του Τάκη Λίζα και της κυρίας Μαρίας, παρέα με τον αδερφικό μου φίλο Αποστόλη Πήχα.Ταξίδεψα πίσω στα παιδικά μου χρόνια, τότε που μαζί με την αδερφή μου πηγαίναμε στη Λίστα στο σπίτι της θείας μου της Μάτως και του αείμνηστου θείου μου Γιάννη Τσοπόκη και μας κερνούσε βανίλια υποβρύχιο. Μια γεύση και ένα άρωμα που έμειναν χαραγμένα για πάντα στη μνήμη μου.
Για όλα αυτά τα συναισθήματα της νοσταλγίας και της συγκίνησης, αλλά κυρίως για το ίδιο το βιβλίο που έγραψε ο Δ. Σαφίκος, αισθάνομαι την ανάγκη να του πω ένα μεγάλο ευχαριστώ από καρδιάς και να συμφωνήσω μαζί του πως όχι μόνο η Λίστα αλλά και ολόκληρη η Μουργκάνα δεν θα σβήσει, σε πείσμα των καιρών. Θα μείνει ζωντανή με καταξιωμένη τη θέση της στον ευρύτερο Ηπειρώτικο και Ελληνικό χώρο γιατί το δικαιούται. Πόσο μάλλον όταν υπάρχουν άνθρωποι σαν τον ίδιο, που βοηθούν να μείνουν ζωντανά στη μνήμη η ιστορία και το παρελθόν του τόπου μας.
Πουλίζος Χριστόφορος
δάσκαλος
δάσκαλος
