Κρανιές και Κράνα. Τα στολίδια του χειμώνα και η λύση (;) για τη Θεσπρωτία!

Κράνα. Ένα υπέροχο φθινοπωρινό ...φρούτο

[Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο: "ΣΥΡΡΑΚΙΩΤΗΣ" ]

Αυτή την εποχή, σε ορεινές κυρίως περιοχές της Ηπείρου και της υπόλοιπης Ελλάδας, οι κρανιές είναι φορτωμένες με τους ώριμους καρπούς τους. Τα κράνα είναι ένα από τα νοστιμότερα φρούτα του δάσους. Είναι μικροί γλυκόξινοι καρποί, οι οποίοι όταν ωριμάζουν έχουν κοκκινόμαυρο χρώμα.

Ο Όμηρος αναφέρει τα κράνα ως τροφή χοίρων, ενώ ο Θεόφραστος αναφέρει τον καρπό ως "κράνιον". Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως τα κράνα είχαν και μαγικές ιδιότητες. Ο Όμηρος στην Ιλιάδα βεβαιώνει ότι η φοβερή Κίρκη παρέθεσε στον Οδυσσέα και την παρέα του, για τροφή, "καρπόν κρανείας και άκυλλον βάλανον", κράνα δηλαδή και πουρναρίσια βαλανίδια.

Όσον αφορά τα χαρακτηριστικά της κρανιάς, πρόκειται για ένα αυτόχθονο, μακρόβιο φυλλοβόλο δένδρο, καλά προσαρμοσμένο στις κλιματεδαφικές συνθήκες της χώρα μας, που ευδοκιμεί σχεδόν σ' όλα τα είδη των εδαφών από γόνιμα έως μέτρια γόνιμα, υγρά ή ξηρά αμμοπηλώδη έως βαριά αργιλώδη με pH 3,7-7,0. Αντέχει σε χαμηλές θερμοκρασίες (-30° C). Ανθίζει το χειμώνα (Ιανουάριο-Φεβρουάριο), ενώ τα άνθη της παραμένουν για περίπου δύο μήνες, γεγονός που εξυπηρετεί τον εύκολο εντοπισμό των δένδρων. Οι καρποί ωριμάζουν στα τέλη Αυγούστου (με αρχές Σεπτεμβρίου), οπότε και παίρνουν έντονα κόκκινο, γυαλιστερό χρώμα.

Διάφορες έρευνες έχουν δείξει υψηλή περιεκτικότητα σε φλαβονοειδή, ανθοκυάνες και φαινολικά παράγωγα, κατά την περίοδο ανάπτυξης και ωρίμανσης των καρπών. Σε άλλες εργαστηριακές έρευνες βρέθηκε μεγάλη περιεκτικότητα σε σίδηρο (Fe), σε βιταμίνη C (103 mg/100 g), υψηλή περιεκτικότητα σε ασκορβικό οξύ (48-73 mg/100g (περισσότερο από τις φράουλες, τα πορτοκάλια και τα ακτινίδια), καροτίνη και ταννίνες.

Ποιες είναι όμως οι κύριες χρήσεις των κράνων;
Τα κράνα παραδοσιακά χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ποτών, μαρμελάδας και γλυκών. Τα γνωρίζουν όλες οι νοικοκυρές, σε αστικές και μη αστικές περιοχές.

Οι φαρμακευτικές ιδιότητές τους ήταν γνωστές από τα παλιά χρόνια. Χρησιμοποιούνται ακόμη και στις ημέρες μας κατά της διάρροιας και των εντερικών παθήσεων, λόγω της στυπτικότητάς τους, που οφείλεται στις ταννίνες. Ο φλοιός, οι βλαστοί και οι ρίζες χρησιμοποιούνταν ως αντιπυρετικά.

Στις ορεινές περιοχές της χώρας μας τα κράνα χρησιμοποιούνται κατά καρδιακών παθήσεων, κοιλόπονου, κατά πόνων περιόδου, στομαχικές και εντερικές διαταραχές, ως χωνευτικό και ως τονωτικό κατά τη διάρκεια εργασίας. Εκχυλίσματα του φλοιού θεωρείται ότι θεραπεύουν την ψώρα των σκύλων.

To ξύλο της κρανιάς είναι σκληρότατο και αντοχής σε θραύση. Tα πιο γερά γκλιτσόξυλα των τσοπάνων γίνονται από νεαρούς βλαστούς κρανιάς. Κρανίσιες βέργες χρησιμοποιούσαν και οι ... δάσκαλοι. "Ακάρδιον και στερεόν όλον, όμοιον κέρατι την πυκνότητα και την ισχύν", χαρακτηρίζει το κρανόξυλο ο Διοσκουρίδης. Από ξύλο κρανιάς κατασκευάστηκε ο Δούρειος Ίππος της Τροίας. Κρανίσια ήσαν τα δόρατα των αρχαίων θηρευτών και των πολεμιστών του Μεγ. Αλεξάνδρου, ενώ από το σκληρό ξύλο της κρανιάς κατασκευάζονται διάφορα μικροαντικείμενα.

Μια από τις σημαντικότερες χρήσεις της κρανιάς είναι ότι αποτελεί όμορφο καλλωπιστικό φυτό, αφού ανθίζει μέσα στο χειμώνα, ενώ και την περίοδο ωρίμανσης των καρπών είναι εξαιρετικά ελκυστική.

Να μη ξεχάσουμε βέβαια να σημειώσουμε ότι τα κράνα είναι και μια από τις βασικές τροφές της καφέ αρκούδας, που ζει στην περιοχή της Πίνδου!

Ποτό, λικέρ και μαρμελάδες...

Όσον αφορά την μεταποίηση και τα προϊόντα της κρανιάς αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν τουλάχιστον 12 διαφορετικά προϊόντα. Μερικά απ' αυτά είναι το συμπυκνωμένο εκχύλισμα κράνων, το λικέρ κράνων, η μαρμελάδα και το κρανοποτό. Όλα τα προϊόντα είναι φυσικά, λειτουργικά τρόφιμα, πλούσια σε αντιοξειδωτικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κρανιά είναι ιδιαίτερα ανθεκτική και δεν έχει φυσικούς εχθρούς. Το πλεονέκτημα αυτό καθιστά την καλλιέργειά της βιολογική και τα προϊόντα της μπορούν να πιστοποιηθούν βιολογικά.

Συμπυκνωμένος χυμός κράνων που κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά πίνεται ως αναψυκτικό σε αναλογία με νερό 1:5, προστίθεται στο τσάϊ, το γιαούρτι, το ταχίνι, τα παγωτά, σε κέϊκ, με λεμόνι στα ψητά, σε μίξη με λεμόνι ή βαλσάμικο σε σαλάτες, φρουτοσαλάτες και γρανίτες.

Η καλλιέργεια απευθύνεται σε αγρότες των ορεινών και ημιορεινών περιοχών οι οποίοι θα μπορέσουν να έχουν ένα καλό εισόδημα από μία καλλιέργεια, της οποίας η απόδοση σε πλήρη ανάπτυξη των δένδρων φθάνει τα 2000 κιλά/στρ. Σημαντικό στοιχείο είναι ότι η καλλιέργεια δεν επιβαρύνει το περιβάλλον με φυτοφάρμακα και λιπάσματα και μπορεί να εκμεταλλευτεί τους εγκαταλελειμμένους αγρούς. Τελευταία, η κρανιά συμπεριελήφθη από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στις προωθούμενες καλλιέργειες. 

[ιστολόγιο: Μανιτάρια Ελασσόνας]    

Δείτε περισσότερες πληροφορίες
και σχετικά ενημερωτικά βίντεο, εδώ... >>>

Η καλλιέργεια της κρανιάς θα μπορούσε να αποτελέσει μια καλή ιδέα για την αξιοποίησή της και στην ορεινή περιοχή της Μουργκάνας, η οποία προσφέρεται ιδιαίτερα για μια τέτοια συστηματική καλλιέργεια. Επίσης θα μπορούσε να προσφέρει και επιπλέον θέσεις εργασίας στην μεταποίηση των προϊόντων της κρανιάς. Οι αρμόδιοι ας κάνουν τις σχετικές μελέτες κι ας ενημερώσουν τους κατοίκους της Θεσπρωτίας για τις προοπτικές και τις δυνατότητες που μπορούν να υπάρξουν στον τομέα αυτό.