Συμπληρώνονται φέτος 150 χρόνια από τότε που 40 οικογένειες από
τη Γλούστα, το Γαρδίκι, τα Βορτόπια και τα Τσιμπουκάτικα (Λέκουφα) -
συνοικισμοί τότε της Γλούστας - άφησαν
τα χωριά τους και τα σπίτια των προγόνων τους και εγκαταστάθηκαν στο
Μαυρονόρος, στις πλαγιές του Κασιδιάρη, βουνού αντικρινού της Μουργκάνας.
Ο Μαυρονορίτης Ελ. Μούτσιος στο βιβλίο του «Σημειώσεις για την ιστορία του χωριού μου
Μαυρονόρους Ιωαννίνων» (Αθήνα 1986), υποστηρίζει ότι οι Γλουστινοί φύγανε
από το χωριό την ημέρα του Σταυρού, στις 14 Σεπτεμβρίου του 1866, ημέρα
Τετάρτη. Και σημειώνει παρακάτω: «Εκείνη την ημέρα φαίνεται πως διάλεξαν – για
το μεγάλο ταξίδι – από βαθιά πίστη προς τη βοήθεια του Σταυρού, εκκλησιάστηκαν
στον Αϊ Γιάννη, μετάλαβαν όλοι τους, και αφού ορκίστηκαν, φιλήθηκαν και
αναχώρησαν για το Μαυρονόρος, που φαίνεται πως το συγκεκριμένο μέρος το είχαν
επισημάνει από πρωτύτερα….
Με την ευκαιρία λοιπόν της επετείου των 150 χρόνων από τη
δραματική φυγή των ανυπόταχτων Γλουστινών, αντιπροσωπεία από Μαυρονορίτες με
επικεφαλής τον πρόεδρο της Αδελφότητας κ. Αλέξανδρο Τζούλη επισκέφτηκαν φέτος (την Παρασκευή 12
Αυγούστου 2016) την γενέτειρα των προγόνων τους, τη Γλούστα (σημερινό Κεφαλοχώρι
Φιλιατών) στις πλαγιές της Μουργκάνας για ένα προσκύνημα στα πάτρια εδάφη. Στην
εκκλησία του Αϊ Γιάννη τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση και συνδυάστηκε με τον
εορτασμό της επετείου «του Αγροτικού Κινήματος», του ξεσηκωμού των Πανωχωριτών της
Μουργκάνας απέναντι στους αγάδες του Φιλιατιού Ντεμάτες και Σεϊκάτες, που αποτέλεσε και την βασική
αιτία εκπατρισμού των Μαυρονοριτών από τη Γλούστα.
Σε ανταπόδοση αυτής της επίσκεψης, αντιπροσωπεία Γλουστινών
με επικεφαλής τον πρόεδρο της Αδελφότητας κ. Λάκη Πέλεχα, επισκέφτηκε το
Μαυρονόρος (την Τετάρτη 17 Αυγούστου 2016). Εκεί τους υποδέχτηκε με μεγάλη
εγκαρδιότητα σύσσωμο το Δ.Σ. της Αδελφότητας καθώς και πολλοί Μαυρονορίτες και
όλοι μαζί κάθισαν στο πλούσιο τραπέζι που είχε ετοιμαστεί για να γιορταστεί το
αντάμωμα Γλουστινών και Μαυρονοριτών. Ακολούθησε γλέντι με παραδοσιακή μουσική
και χορό και δόθηκε η υπόσχεση να πραγματοποιηθεί το Φθινόπωρο στην Αθήνα (στην
Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία) εκδήλωση με τη συνεργασία των δύο αδελφοτήτων –
Μαυρονοριτών και Γλουστινών – για τη συμπλήρωση 150 χρόνων από τη φυγή από τη Γλούστα και την ίδρυση
του παλιού Μαυρονόρους.
Το Μαυρονόρος και οι Μαυρονορίτες αποτελούν κομμάτι της
Γλούστας. Οι κάτοικοι του Μαυρονόρους διατηρούν και σήμερα δεσμούς με τα
πατρογονικά χωριά, αρκετοί απ’ αυτούς έχουν τα ίδια επώνυμα και συμμετέχουν σε
κοινές εκδηλώσεις. Σε ανάμνηση μάλιστα του γεγονότος του αποχωρισμού στήθηκε
από τους Μαυρονορίτες, στην είσοδο της εκκλησίας του Αϊ-Γιάννη στη Γλούστα, μνημείο
που αποτελεί αδιάψευστη ιστορική μαρτυρία του δεσμού των δύο χωριών. Η αναμνηστική
πλάκα του μνημείου αναφέρει τα εξής:
ΑΠΟ ΕΔΩ ΞΕΚΙΝΗΣΕ Η
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΝΟΡΟΥΣ
ΤΟ 1866
ΣΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΤΟΥΤΟ ΕΓΙΝΕ Ο ΧΩΡΙΣΜΟΣ
Η ΠΛΑΚΑ ΤΟΥΤΗ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΤΩΝ ΜΑΥΡΟΝΟΡΙΤΩΝ
(24-6-1979)
Τη δραματική αυτή φυγή των κατοίκων των 16 χωριών της Μουργκάνας
(εκατόν τριάντα πέντε συνολικά οικογένειες εκπατρίστηκαν την περίοδο του
αγροτικού ξεσηκωμού από αρκετά χωριά της Μουργκάνας) απαθανάτισε η δημοτική
μούσα με τον καλύτερο τρόπο στο παρακάτω δημοτικό τραγούδι, που διέσωσε ο Ελ.
Μούτσιος στο προαναφερόμενο βιβλίο του:
«Στην Πλάκα και στην Πλόκιστα Τούρκος να μη πατήσει,
το βάλανε πέντε χωριά - πέντε κεφαλοχώρια,
η Λίστα και ο Τσαμαντάς, ο Λιας και το Μπαμπούρι,
της Γλούστας τα κακά θεριά Τούρκο δεν προσκυνάνε,
σηκώθηκαν και φύγανε, στο Μαυρονόρος πάνε».