Θεόφιλος Χατζημιχαήλ... στην Ήπειρο.
[Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΟΥ]
Τρεις μοναδικές εικόνες του Θεόφιλου κοσμούν σήμερα το τέμπλο της Αγίας Παρασκευής, στο χωριό Λιας της Θεσπρωτίας. Φιλοτεχνήθηκαν από τον λαϊκό ζωγράφο γύρω στο 1910, μετά από παραγγελία του Βασιλείου Τσιλιβίδη και αποκαλύπτουν πόσο ανανέωσε ο Θεόφιλος
"την λεπτότατη παράδοση της ανεκτίμητης βυζαντινής ζωγραφικής", όπως έλεγε ο Τσαρούχης.
Αριστερά: Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στο χωριό Λια της Θεσπρωτίας
όπου ανακαλύφτηκαν οι εικόνες του Θεόφιλου.
Δεξιά: Η εικόνα του Αγίου Βασιλείου δια χειρός Θεόφιλου Χατζημιχαήλ.
Δεξιά: Η εικόνα του Αγίου Βασιλείου δια χειρός Θεόφιλου Χατζημιχαήλ.
Επάνω: Λεπτομέρεια μιας από τις εικόνες στην οποία διακρίνεται
και η υπογραφή του Θεόφιλου.
Κάτω: Δίπτυχη εικόνα στην οποία αριστερά διακρίνεται ο Απόστολος Νέος
Κάτω: Δίπτυχη εικόνα στην οποία αριστερά διακρίνεται ο Απόστολος Νέος
και δεξιά ο φουστανελάς νεομάρτυς Γεώργιος των Ιωαννίνων.
Με την πρώτη ματιά ο αναγνώστης απορεί. Γνωρίζαμε ότι ο Θεόφιλος ζωγράφισε στη Λέσβο ή στην ευρύτερη περιοχή του Βόλου. Αλλά και στην Ήπειρο; Όχι βέβαια. Απλά, ζωγράφισε για την Ήπειρο. Και τα έργα του, τρεις εξαιρετικές εικόνες, βρίσκονται ακόμα εκεί. Γιατί ως γνωστόν, όταν μιλάμε για τον Θεόφιλο, δεν εννοούμε πάντα τοιχογραφίες ή πίνακες. Διακόσμησε κασέλες και πανιά, αγιογράφησε εικόνες. Γι' αυτές, λοιπόν, τις τρεις εικόνες θα μιλήσουμε, που κοσμούν μέχρι σήμερα το τέμπλο της Αγίας Παρασκευής του χωριού Λια της Θεσπρωτίας. Την παραγγελία των εικόνων έκανε στο Βόλο, ο καταγόμενος από τον Λια, Βασίλειος Τσιλιβίδης, που περιέθαλψε τον Θεόφιλο γύρω στα 1910.
Και στις τρεις εικόνες αναγράφεται ευανάγνωστα: "Αφιερωμα Βασιλείου Τσιλιβίδη". Ο εγγονός του, γιατρός Δημ. Τσιλιβίδης, ανέσυρε από τη μνήμη του πληροφορίες που του είχε δώσει ο παππούς του και ενημέρωσε την Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων που κατέγραψε τα έργα.
Θεόφιλος, λοιπόν, στην Ήπειρο, όπως επιβεβαιώνουν οι ευδιάκριτες επιγραφές των εικόνων:
"Έργον Θεόφιλου εκ Ανατολής 1910" ή "Έργον Θεόφιλου Γ. Χα/Μιχαήλ εκ Σμύρνης 1911".
Η δεύτερη, από τις τρεις εικόνες, απεικονίζει τον Άγιο Παντελεήμονα.
Ο άγιος έχει αναπαρασταθεί όρθιος.
Στο δεξί του χέρι κρατάει λαβίδα
και στο αριστερό το κιβωτίδιο με τη θεία Ευχαριστία.
Η Αγία Παρασκευή στον Λια της Μουργκάνας.
Πηγή: Οι φωτογραφίες είναι από τη σελίδα: Liashotel Mourgana Thesprotias
στο facebook.
