 |
| "Η βάπτιση του Χριστού" Βενετία, 1567 Αντίγραφο από έργο του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου, "El Greco". |
Σήμερα είν΄τα Φώτα,
καρκαλιέται η κότα,
πίσω από τη πόρτα.
Της φωνάζει ο πέτος,
αυτή δεν πολογιέται,
... της ρίχνει ένα λιθάρι,
την παίρνει στο ποδάρι,
Ωι!Ωι! πόδι μου, ώι καλαπόδι μου.
καρκαλιέται η κότα,
πίσω από τη πόρτα.
Της φωνάζει ο πέτος,
αυτή δεν πολογιέται,
... της ρίχνει ένα λιθάρι,
την παίρνει στο ποδάρι,
Ωι!Ωι! πόδι μου, ώι καλαπόδι μου.
Αξίζει τελειώνοντας να πούμε πως στην πολυτάραχη ιστορία του, ο λαός μας, στις σκοτεινές εποχές, χρησιμοποιούσε τέτοιου είδους γιορτές για να εκφράσει - εμμέσως πλην σαφώς - την αντίστασή του. Έτσι, επί τουρκοκρατίας, στην Ήπειρο είχαν επινοήσει τα παρακάτω κάλαντα των Φώτων, έτσι ώστε να εκφράζουν μέσω συμβολισμών, άρα άφοβα, τον πόθο για λευτεριά:
«Σήμερα είν' τα Φώτα/ καρκαλιέται η κότα (δηλαδή ο υπόδουλος Ρωμιός)/ πίσω από την πόρτα/ τη φωνάζει ο πέτος (συμβολικά ο Τούρκος)/ δεν απολογιέται/ παίρνει ένα λιθάρι/ τσίγκι το ποδάρι/ Ωι λελέ το πόδι μου/ και το παραπόδι μου!/ Φέρτε μου τη σέλα/ να καβαλικέψω/ να πανώ στα Γιάννινα/ να φωνάζω ντριμιτζή (εδώ εννοείται ο επίσκοπος Τρίκκης και Σταγών Διονύσιος, πρωτεργάτης της επανάστασης των Ηπειρωτών το 1611)/ ντριμιτζή καλόγερε/ και ντραγκατζιοκέφαλε (με κεφάλι δράκου)/ τα παιδιά που βάφτισες/ στην κυρά την Παναγιά/ πο 'χει ανήλια και καντήλια/ και κλειδιά στα παραθύρια/ έσκασαν και πλάνταξαν».
Σ.Σ.: Τα στοιχεία είναι παρμένα από τα βιβλία του Κώστα Καραπατάκη «Παλιά χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα», (εκδόσεις Παπαδήμας) και της Γιάννας Σεργή «Να τα πούμε;» (εκδόσεις Φιλιππότη).
Χρόνια Πολλά σε όλους και Φωτισμένα!!!
Άντε, να φεύγουν σιγά σιγά και οι ...Καλικάντζαροι!
Σήμερα είν' τα Φώτα
καρκαλιέται η κότα
πίσω από την πόρτα
τση φωνάζει ο πέτος
δεν απολογιέται
σφίγγει ένα λιθάρι
την παίρει στο ποδάρι
όι! όι! πόδι μου
όι! παραπόδι μου
και φωνάζει Σιρμιτζζιή
Σιρμιτζζιή καλόγερε
τα παιδιά που βάφτισες
έπεσαν και πέθαναν
στην κυρά την Παναγιά
πόχει αντήλια και καντήλια
και κλειδιά στα παραθύρια
άνοιξα και μπήκα μέσα
βλέπω λύκο που χορεύει
κι αλεπού που τσαγκαρεύει
τσάγκαρ τσάγκαρ το λαγένι
ποιά ειν' εκείνη που διαβαίνει
η Γληγόραινα η καημένη
δε μου λέει μια καλημέρα
να τση πώ κακή της μέρα
(να τση χέσω τον πατέρα).
http://filiates.blogspot.com/2012/01/blog-post_2271.html
ΣΗΜΕΡΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΦΩΤΑ
(γιορτινά κάλαντα)
Σήμερα ειν' τα φώτα
Καρκαλιέται η κότα
Πίσω από την πόρτα
Ο πέτος της φωνάζει
Αυτή δεν πολογιέταιΤης σφίγγει ένα λιθάρι
Την παίρνει στο ποδάρι
Όι! όι! το πόδι μου
Και το καραπόδι μου
Φέρτε μου τη σέλλα μου
Να σελώσω τ' άλογο
Άλογο και ντριμιτζή
Ντριμιτζή καλόγερο
Και μπρεγκατσιοκέφαλο
Τα παιδιά τ'καλό(γ)ερου
Έπεσαν και πέθαναν
Μες στην Κάτω Παναγιά.
Ανώγια και κατώγια
Κλειδωνιές και κλειδωνάκια, …
https://www.facebook.com/#!/profile.php?id=100001590151458
καρκαλιέται η κότα
πίσω από την πόρτα
τση φωνάζει ο πέτος
δεν απολογιέται
σφίγγει ένα λιθάρι
την παίρει στο ποδάρι
όι! όι! πόδι μου
όι! παραπόδι μου
και φωνάζει Σιρμιτζζιή
Σιρμιτζζιή καλόγερε
τα παιδιά που βάφτισες
έπεσαν και πέθαναν
στην κυρά την Παναγιά
πόχει αντήλια και καντήλια
και κλειδιά στα παραθύρια
άνοιξα και μπήκα μέσα
βλέπω λύκο που χορεύει
κι αλεπού που τσαγκαρεύει
τσάγκαρ τσάγκαρ το λαγένι
ποιά ειν' εκείνη που διαβαίνει
η Γληγόραινα η καημένη
δε μου λέει μια καλημέρα
να τση πώ κακή της μέρα
(να τση χέσω τον πατέρα).
http://filiates.blogspot.com/2012/01/blog-post_2271.html
ΣΗΜΕΡΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΦΩΤΑ
(γιορτινά κάλαντα)
Σήμερα ειν' τα φώτα
Καρκαλιέται η κότα
Πίσω από την πόρτα
Ο πέτος της φωνάζει
Αυτή δεν πολογιέταιΤης σφίγγει ένα λιθάρι
Την παίρνει στο ποδάρι
Όι! όι! το πόδι μου
Και το καραπόδι μου
Φέρτε μου τη σέλλα μου
Να σελώσω τ' άλογο
Άλογο και ντριμιτζή
Ντριμιτζή καλόγερο
Και μπρεγκατσιοκέφαλο
Τα παιδιά τ'καλό(γ)ερου
Έπεσαν και πέθαναν
Μες στην Κάτω Παναγιά.
Ανώγια και κατώγια
Κλειδωνιές και κλειδωνάκια, …
https://www.facebook.com/#!/profile.php?id=100001590151458
