Μια νέα ιστοσελίδα παρουσιάζει τις ομορφιές και την ιστορία ενός από τα πιο γνωστά χωριά της Μουργκάνας. Ο Θωμάς Κρομμύδας αποδεικνύοντας με έναν ακόμη τρόπο την μεγάλη αγάπη του για την ιδιαίτερη πατρίδα του, το Γαρδίκι Θεσπρωτίας, δημιούργησε μια πολύ όμορφη και πλούσια σε υλικό ιστοσελίδα με την οποία προσπαθεί να κάνει σε όλους γνωστό το όμορφο χωριό του και την ευρύτερη περιοχή της Μουργκάνας.
Η διεύθυνση της νέας σελίδας που αναφέρεται στο Γαρδίκι είναι: http://www.gardikithesprotias.gr/
ενώ λειτουργεί και η παλαιότερη ιστοσελίδα του χωριού στη διεύθυνση: http://www.gardiki-filiaton.gr/
Η φιλία την παλιά εποχή
6).Τα παλιά τα χρόνια οι άνθρωποι πίστευαν πολύ στο δέσιμο μεταξύ τους και γι’αυτόν ακριβώς το λόγο οι φιλίες κρατούσαν χρόνια .
Θα σας διηγηθώ τι σήμαιναν οι λέξεις ( Αδελφοποιτές και Βλάμηδες )
Αδελφοποιτές ήταν όταν δύο κορίτσια ήταν φίλες από την παιδική τους ηλικία και για να κρατήσει η φιλία τους έως τα βαθιά γεράματά τους, πηγαίνανε στον παπά της ενορίας τους και τις ευλογούσε, φορούσε το πετραχήλι του και έλεγε κάποια προσευχή για να είναι πάντα σαν αδελφές .Μετά από την ευλογία και οι δύο κοπέλες ανταλλάσανε δώρα μεταξύ τους και στο τέλος έλεγε ο παπάς ότι όποια κοπέλα παντρευτεί πρώτη και κάνει παιδί δεν θα επιτρέψει το παιδί της να παντρευτεί το παιδί της άλλης κοπέλας, γιατί θεωρούνταν αδέλφια.
Το ίδιο γινότανε και με τα αγόρια που γινόταν Βλάμηδες.
Θα αναφέρω κάποιες Αδελφοποιτές και κάποιους Βλάμηδες, που γνωρίζω από εκείνη την εποχή.
(Αδελφοποιτές) Δήμητρα Μπάγια με Αθανασία Μάνη από το Γαρδίκι
Δήμητρα Μπάγια με Αθηνά Κουλουγιότη από την Λίστα
Ελένη Μάλιου με Μαρία Μπάγια από το Γαρδίκι
Φωτεινή Κρομμύδα με Χαρίκλεια Μπάγια από το Γαρδίκι
(Βλάμηδες ) Χαράλαμπος Κρομμύδας με Σωτήριο Μπάγια και Αντώνη Μάνη από το Γαρδίκι
Χρίστος Θάνος με Βαγγέλη Χίνο από το Κεφαλοχώρι
Σπύρος Τσοπόκης με Αθανάσιο Μπάγια από το Γαρδίκι
Θωμάς. Γ. Κρομμύδας με Αντώνη Μπάγια από το Γαρδίκι
( Ιστορία Δήμητρας Μπάγια.)
Η Δέση
9).Τα παλιά τα χρόνια τα κτήματα τα καλλιεργούσανε με ζώα, με βόδια ή με άλογα. Για να ποτίσουνε τα χωράφια τους, πηγαίνανε στο Κεφαλόβρυσο, πηγές της Λαγκάβιτσας (παραπόταμος του Καλαμά), όπου κατασκευάζανε ένα φράγμα (Δέση) ξύλινη κατασκευή. Για την κατασκευή της, έπαιρναν μέρος 4 χωριά, η Λίστα, το Κεφαλοχώρι, το Γαρδίκι και το Αναβρυτό. Την Δέση την φτιάχνανε από κοινού, ενώ πριν την κατασκευάσουν , καθαρίζανε τα αυλάκια ,τα οποία είχανε μήκος 4 χιλιόμετρα περίπου.
Τα αυλάκια τα καθάριζε κάθε Κοινότητα και κάθε καλλιεργητής, βάσει τα στρέμματα, που είχε. Επίσης καθάριζε το αυλάκι του με μία βέργα, που είχε μέγεθος 4 μέτρα. Η Δέση κατασκευαζότανε πιο κάτω από τα Μαντάνια (νερόμυλος), στο μύλο του (Μακριαλέξη). Η διαδικασία γινότανε ως εξής παίρνανε δίχαλα ξύλα στα οποία κάνανε μια τρύπα στο πάνω μέρος για κόντρα. Αυτό ονομαζότανε γαϊδάρα. Έπειτα ενώνανε με άλλα ξύλα και πάνω στα ξύλα βάζανε κλαριά, φτέρες και πέτρες και έτσι υποχρεώνανε το νερό να μπει στο αυλάκι.
Στα κτήματα, κάθε Κοινότητα υποχρέωνε 2 ποτούς να φυλάνε το νερό για να μη δημιουργούνται προβλήματα και καυγάδες και επιπλέον βάζανε ένα Νερονόμο, ο οποίος επέβλεπε για να μη γίνεται παράνομα το πότισμα σε κάθε χωράφι.
Στο χωράφι υπήρχε ένας κοψόνος (άνοιγμα νερού) και πολλοί από τους γεωργούς βάζανε καλάθες και πιάνανε ψάρια ή χέλια, που ερχόντουσαν από τη Δέση.
( Ιστορία Ευάγγελου Τσόκα )
Η διεύθυνση της νέας σελίδας που αναφέρεται στο Γαρδίκι είναι: http://www.gardikithesprotias.gr/
ενώ λειτουργεί και η παλαιότερη ιστοσελίδα του χωριού στη διεύθυνση: http://www.gardiki-filiaton.gr/
Παλιές ιστορίες χωριανών από το όμορφο Γαρδίκι Φιλιατών
Η φιλία την παλιά εποχή
6).Τα παλιά τα χρόνια οι άνθρωποι πίστευαν πολύ στο δέσιμο μεταξύ τους και γι’αυτόν ακριβώς το λόγο οι φιλίες κρατούσαν χρόνια .
Θα σας διηγηθώ τι σήμαιναν οι λέξεις ( Αδελφοποιτές και Βλάμηδες )
Αδελφοποιτές ήταν όταν δύο κορίτσια ήταν φίλες από την παιδική τους ηλικία και για να κρατήσει η φιλία τους έως τα βαθιά γεράματά τους, πηγαίνανε στον παπά της ενορίας τους και τις ευλογούσε, φορούσε το πετραχήλι του και έλεγε κάποια προσευχή για να είναι πάντα σαν αδελφές .Μετά από την ευλογία και οι δύο κοπέλες ανταλλάσανε δώρα μεταξύ τους και στο τέλος έλεγε ο παπάς ότι όποια κοπέλα παντρευτεί πρώτη και κάνει παιδί δεν θα επιτρέψει το παιδί της να παντρευτεί το παιδί της άλλης κοπέλας, γιατί θεωρούνταν αδέλφια.
Το ίδιο γινότανε και με τα αγόρια που γινόταν Βλάμηδες.
Θα αναφέρω κάποιες Αδελφοποιτές και κάποιους Βλάμηδες, που γνωρίζω από εκείνη την εποχή.
(Αδελφοποιτές) Δήμητρα Μπάγια με Αθανασία Μάνη από το Γαρδίκι
Δήμητρα Μπάγια με Αθηνά Κουλουγιότη από την Λίστα
Ελένη Μάλιου με Μαρία Μπάγια από το Γαρδίκι
Φωτεινή Κρομμύδα με Χαρίκλεια Μπάγια από το Γαρδίκι
(Βλάμηδες ) Χαράλαμπος Κρομμύδας με Σωτήριο Μπάγια και Αντώνη Μάνη από το Γαρδίκι
Χρίστος Θάνος με Βαγγέλη Χίνο από το Κεφαλοχώρι
Σπύρος Τσοπόκης με Αθανάσιο Μπάγια από το Γαρδίκι
Θωμάς. Γ. Κρομμύδας με Αντώνη Μπάγια από το Γαρδίκι
( Ιστορία Δήμητρας Μπάγια.)
Η Δέση
9).Τα παλιά τα χρόνια τα κτήματα τα καλλιεργούσανε με ζώα, με βόδια ή με άλογα. Για να ποτίσουνε τα χωράφια τους, πηγαίνανε στο Κεφαλόβρυσο, πηγές της Λαγκάβιτσας (παραπόταμος του Καλαμά), όπου κατασκευάζανε ένα φράγμα (Δέση) ξύλινη κατασκευή. Για την κατασκευή της, έπαιρναν μέρος 4 χωριά, η Λίστα, το Κεφαλοχώρι, το Γαρδίκι και το Αναβρυτό. Την Δέση την φτιάχνανε από κοινού, ενώ πριν την κατασκευάσουν , καθαρίζανε τα αυλάκια ,τα οποία είχανε μήκος 4 χιλιόμετρα περίπου.
Τα αυλάκια τα καθάριζε κάθε Κοινότητα και κάθε καλλιεργητής, βάσει τα στρέμματα, που είχε. Επίσης καθάριζε το αυλάκι του με μία βέργα, που είχε μέγεθος 4 μέτρα. Η Δέση κατασκευαζότανε πιο κάτω από τα Μαντάνια (νερόμυλος), στο μύλο του (Μακριαλέξη). Η διαδικασία γινότανε ως εξής παίρνανε δίχαλα ξύλα στα οποία κάνανε μια τρύπα στο πάνω μέρος για κόντρα. Αυτό ονομαζότανε γαϊδάρα. Έπειτα ενώνανε με άλλα ξύλα και πάνω στα ξύλα βάζανε κλαριά, φτέρες και πέτρες και έτσι υποχρεώνανε το νερό να μπει στο αυλάκι.
Στα κτήματα, κάθε Κοινότητα υποχρέωνε 2 ποτούς να φυλάνε το νερό για να μη δημιουργούνται προβλήματα και καυγάδες και επιπλέον βάζανε ένα Νερονόμο, ο οποίος επέβλεπε για να μη γίνεται παράνομα το πότισμα σε κάθε χωράφι.
Στο χωράφι υπήρχε ένας κοψόνος (άνοιγμα νερού) και πολλοί από τους γεωργούς βάζανε καλάθες και πιάνανε ψάρια ή χέλια, που ερχόντουσαν από τη Δέση.
( Ιστορία Ευάγγελου Τσόκα )
