«Καὶ ἐσπαργάνωσεν Αὐτὸν καὶ ἀνέκλινεν Αὐτὸν ἐν τῇ φάτνῃ».
 |
| Ελάτε εδώ γειτόνισσες και σεις γειτονοπούλες μου, τα σπάργανα να φτιάξουμε και το Χριστό ν' αλλάξουμε. Τα σπάργανα για το Χριστό, ελάτε όλες σας εδώ! ... [http://www.youtube.com/watch?v=czTCuAFF5mk&feature=player_embedded] |
Παρ' όλο που πουθενά στις γραφές δεν αναφέρεται ότι η Παναγία ταλαιπωρήθηκε από τις ωδίνες του τοκετού, σε πολλά μέρη της Ελλάδας την φαντάζονται σαν οποιαδήποτε θνητή γυναίκα τη στιγμή που είναι έτοιμη να φέρει στον κόσμο μια νέα ζωή.
Στην Ήπειρο, συγκεκριμένα, οι νοικοκυρές την παραμονή των Χριστουγέννων φτιάχνουν τηγανίτες, που για την περίσταση λέγονται "Σπάργανα της Παναγίας", γιατί ταυτίζουν την Παναγία με κάθε λεχώνα γυναίκα που χρειάζεται περιποίηση και καλή τροφή. [Ιστολόγιο: "Το Πωγώνι"]
Επίσης, στο κατὰ Λουκάν άγιο Ευαγγέλιο μιλάει για τη φάτνη και τα σπάργανα: «Καὶ ἐσπαργάνωσεν (ἡ Παναγία) αὐτὸν καὶ ἀνέκλινεν αὐτὸν ἐν τῇ φάτνῃ».
Και λίγο παρακάτω η φάτνη και τα σπάργανα είναι τα σημάδια που έδωσε ο άγγελος στους τσομπάνηδες για ν᾿ αναγνωρίσουν τον Σωτήρα: «Καὶ τοῦτο ὑμῖν τὸ σημεῖον εὐρήσετε βρέφος ἐσπαργανωμένον, κείμενον ἐν φάτνῃ». [Leonid Ouspensky - Ἡ εἰκόνα στὸ φῶς τῆς ὀρθόδοξης ἑρμηνείας (Περὶ τῶν Χριστουγέννων)]
Σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος, την Παραμονή των Χριστουγέννων, πολύ νωρίς το πρωί, οι νοικοκυρές στα χωριά της Ηπείρου, συνήθιζαν να φτιάχνουν τις τηγανίτες στην πλάκα, οι οποίες ήταν μελωμένες με ζαχαρόνερο (ή μέλι), καρύδια και κανέλα και αποτελούσαν ένα τοπικό γλύκισμα της περιοχής.
Μετά, τα παιδιά έβγαιναν στις γειτονιές για να πούνε τα κάλαντα. Εκείνη την εποχή τα κάλαντα τα λέγαμε αξημέρωτα ώστε να μεταφέρουμε πολύ νωρίς το χαρμόσυνο μήνυμα της γέννησης του Ιησού. Σήμερα, βέβαια, τα πράγματα έχουν αλλάξει αρκετά!
Θυμάμαι πως όταν ήμουν μικρός περίμενα με ανυπομονησία αυτή την ημέρα για να φτιάξει η μάνα μου τις τηγανίτες στην πλάκα [χωρίς αυγά για να είναι νηστήσιμες(!)] και να μοσχοβολήσει το σπίτι από ευωδιές.
Επίσης δεν θα ξεχάσω και την παραλλαγή που έφαγα στη Γλούστα από τη θεία μου την Αθηνά, η οποία έφτιαχνε τις τηγανίτες με σκόρδο (!) οι οποίες ήταν πολύ νόστιμες μεν, αλλά είχαν χαρακτηριστική μυρωδιά!
Ορίστε λοιπόν και η συνταγή για τις παραδοσιακές ηπειρώτικες τηγανίτες, ψημένες σε καμένη πλάκα. Αργότερα μας ήρθαν από την Ευρώπη ως "κρέπες" και έγιναν μόδα!!!
[την παραλλαγή της θείας μου με το σκόρδο δυστυχώς δεν τη θυμάμαι αλλά δεν πειράζει. Οι γλυκιές τηγανίτες είναι πιο νόστιμες!]
Χρόνος Ετοιμασίας: 25 λεπτάΧρόνος Ψησίματος: 30 λεπτά ,
Νηστήσιμο: Ναι
Υλικά (για 4 – 5 άτομα)
1 Κιλό αλεύρι,
1 κανάτα χλιαρό νερό,1 Κιλό ζάχαρη,
1/2 Κιλό καρύδια καθαρισμένα
[προαιρετικά: πορτοκαλόφλουδες, ξερός βασιλικός, κανέλα και μέλι]
Τρόπος παρασκευής
Κοσκινίζουμε το αλεύρι και το ανακατεύουμε με λίγο αλάτι.
Το βάζουμε σε μια λίμπα (μεταλλική λεκανίτσα) και προσθέτουμε σιγά-σιγά χλιαρό νερό.
Χτυπάμε πολύ καλά το μίγμα με ένα πιρούνι μέχρι να γίνει κουρκούτι όχι πολύ πηχτό, προσέχοντας να μη σβολιάσει.
Ανάβουμε φωτιά με κέδρα ή ξερά ξύλα, κατά προτίμηση στο τζάκι.
Παίρνουμε μια μαύρη πλάκα (πέτρα) 40 εκ. X 40 εκ. και πάχος 3,5 εκ. περίπου, την τοποθετούμε στη φωτιά, πάνω σε πυροστιά, και την αφήνουμε να καεί καλά. Προσοχή στην επιλογή της πλάκας η οποία θα πρέπει να αντέχει σε υψηλές θερμοκρασίες γιατί μπορεί εύκολα να σπάσει! [Εναλλακτικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και χοντρή λαμαρίνα, όμως το αποτέλεσμα δεν είναι το ίδιο γευστικό.]
Αφού καεί η πλάκα ρίχνουμε λίγη στάχτη και την σκουπίζουμε.
Με μια μεγάλη κουτάλα παίρνουμε από τη ζύμη και ρίχνουμε πάνω στην πλάκα και την απλώνουμε με ένα καλάμι ή ξύλο.
Όταν ψηθεί η τηγανίτα από τη μια πλευρά (έχει αρχίσει να ξεκολλάει από την πλάκα), τη γυρίζουμε και από την άλλη πλευρά για να ψηθεί.
Συνεχίζουμε την ίδια διαδικασία μέχρι να τελειώσει το μείγμα.
Καθαρίζουμε καρύδια και στο πέτρινο ή ξύλινο γουδί τα τρίβουμε (στουμπάμε).
Στρώνουμε ένα ταψί (σινί) με λίγα τριμμένα καρύδια, από πάνω βάζουμε μια σειρά τηγανίτες, ξαναστρώνουμε καρύδια και από πάνω τηγανίτες. Αυτό γίνεται μέχρι να τελειώσουν οι τηγανίτες. Κατόπιν τις κόβουμε με το μαχαίρι τετραγωνάκια.
Μετά παίρνουμε τη ζάχαρη, τη βάζουμε σε μια κατσαρόλα με τρία δάχτυλα νερό. Στο σιρόπι, αφού δέσει, μπορούμε να προσθέσουμε φλούδες πορτοκαλιού, ξερό βασιλικό ή κανέλα.
Τέλος ρίχνουμε στο ταψί το καυτό σιρόπι (προαιρετικά μπορούμε να περιχύσουμε τις τηγανίτες και με θυμαρίσιο μέλι) και τις αφήνουμε να κρυώσουν.
Καλή σας όρεξη και Χρόνια Πολλά!!!
