Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα: «ΑΠΕΙΡΟΣ ΓΑΙΑ»
 |
| Η χιονισμένη Μουργκάνα φωτογραφημένη από την κορυφή της Βελούνας
φωτό: Λεωνίδας Τζάνης
|
Λιάς – Μουργκάνα (Κορυφή 1806)
Το όρος Μουργκάνα βρίσκεται στη Θεσπρωτία στα σύνορα με την Αλβανία και η ονομασία του λέγεται ότι προέρχεται από την Αλβανική λέξη Μούργκα (*), που σημαίνει λιβάδι.
___________________________________________________
* Σημείωση: η λέξη "μούργκα" χρησιμοποιείται από τους σαρακατσαναίους για να χαρακτηρίσουν τα γίδια/τις κατσίκες που έχουν τρίχωμα σκούρο γκρίζο.
Επίσης πολύ σημαντικές πληροφορίες για το όνομα της Μουργκάνας μάς δίνει ο Μιχάλης Πασιάκος στα ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ - ΒΟΥΝΑ:
Μουργκάνα, η. Οροσειρά (Όρη Τσαμαντά) στη βόρεια Θεσπρωτία. Ο μητροπολίτης Αθηναγόρας γράφει: ≪…το βουνό λέγεται Μούργκανος, αρχικώς θα ήτο Μπούργκανος ταυτόν του Βούλγκανος, ήτις λέξις σημαίνει τόπον ηφαιστιώδη・ και γαλλιστί Βοργκάν, ή volcau είναι το ηφαίστιον, εκ του Λατινικού vulcanus θεού του πυρός…≫1
Μουργκάνα, η. Οροσειρά (Όρη Τσαμαντά) στη βόρεια Θεσπρωτία. Ο μητροπολίτης Αθηναγόρας γράφει: ≪…το βουνό λέγεται Μούργκανος, αρχικώς θα ήτο Μπούργκανος ταυτόν του Βούλγκανος, ήτις λέξις σημαίνει τόπον ηφαιστιώδη・ και γαλλιστί Βοργκάν, ή volcau είναι το ηφαίστιον, εκ του Λατινικού vulcanus θεού του πυρός…≫1
Ο Α. Κίτσος (γεννήθηκε στον Τσαμαντά της Μουργκάνας) γράφει: ≪…Η ονομασία προήλθε, από τη λέξιν Μούργκος που σημαίνει μαύρος, σκοτεινός. Κατά το φθινόπωρον όταν μαύρα σύννεφα, σωρείτες εγγίζουν την κορυφή του, το βουνό αυτό προβάλλει σαν σκοτεινός όγκος μαύρος και απειλητικός, και έτσι δικαιολογεί την ονομασία του…≫2
Η λέξη στα ελληνικά, όπου κοινό NE μούργος, ο και τα ηπειρωτικά μούργας και μούργκας, λέξεις που χαρακτηρίζουν μόνον σκύλους σκούρου χρώματος, στα ρουμ. murg “ο ψαρός” προέρχεται από το λατινικό amurga,<ελλην. αμόλγη ), αλβ. murg > αρομ. επίθ. murgu, -a “γκριζωπός, μελανόφαιος” όνομα που δίνεται σε σκυλιά και άλογα γκριζωπά.
Στα αλβανικά όπου murge-a ≪η μούργη≫ , murg -u ≪ο καλόγερος≫, murk και murgu ≪σκοτεινός, μαύρος≫ , το βουλγ. Murgo ≪μαυριδερός.3
Μπουργκάνα, είναι βουνό στην περιοχή των Α. Σαράντα της Αλβανίας.4
Βιβλιογραφία/πηγές:
1. Μητροπολίτου Αθηναγόρα, Περί το Ηπειρωτικ. όνομα Καίσαρης, εφημ. ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ, αρ. φ. 273, 4-3-1936, σ.3.
2. Α. Κίτσου ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΗ ΓΗ, σ. 21.
3. Οικονόμου, Ζαγόρι, σ. 788.
4. Ζαρμπαλάς, Χάρτης, σ. 103.
3. Οικονόμου, Ζαγόρι, σ. 788.
4. Ζαρμπαλάς, Χάρτης, σ. 103.
[Χριστόφορος Πουλίζος]
___________________________________________________
Ονομάζεται επίσης και Τσαμαντάς ενώ η ψηλότερη κορυφή του είναι γνωστή ως «Κορυφή 1806».
Για να επισκεφτούμε τη Μουργκάνα και για να ανέβουμε στη κορυφή της πηγαίνουμε στο χωριό Λιάς που βρίσκεται κτισμένο στους πρόποδες του βουνού σε υψόμετρο 750 μέτρων.
Φτάνοντας στο χωριό, αρχικά κατευθυνόμαστε προς το εγκαταλειμμένο πλέον στρατιωτικό φυλάκιο που βρίσκεται λίγο πάνω από τον οικισμό σε υψόμετρο περίπου 810 μέτρων. Από εκεί ακολουθούμε τον χωματόδρομο που ανηφορίζει προς τη κορυφή του βουνού. Σύμφωνα με τους ντόπιους η διαδρομή αυτή είναι γύρω στα 7 χιλιόμετρα ενώ η κατάσταση του δρόμου είναι πολύ καλή αφού χρησιμοποιείται συχνά από τους κατοίκους της περιοχής.
Φτάνοντας στο χωριό, αρχικά κατευθυνόμαστε προς το εγκαταλειμμένο πλέον στρατιωτικό φυλάκιο που βρίσκεται λίγο πάνω από τον οικισμό σε υψόμετρο περίπου 810 μέτρων. Από εκεί ακολουθούμε τον χωματόδρομο που ανηφορίζει προς τη κορυφή του βουνού. Σύμφωνα με τους ντόπιους η διαδρομή αυτή είναι γύρω στα 7 χιλιόμετρα ενώ η κατάσταση του δρόμου είναι πολύ καλή αφού χρησιμοποιείται συχνά από τους κατοίκους της περιοχής.
